pravartamAnapravRuttiyuktasya dravyAstitven niShpAditaniShpattiyuktairguNai paryAyaishcha yadastitvan dravyasya sa svabhAva . yathA vA dravyeN vA kShetreN vA kAlen vA bhAven vA pItatAdiguNebhya kuNDalAdiparyAyebhyashcha pRuthaganupalabhyamAnasya kartRukaraNAdhik raNarUpeN kArtasvarasvarUpamupAdAy pravartamAnapravRuttiyuktai pItatAdiguNai kuNDalAdiparyAyaishcha niShpAditaniShpattiyuktasya kArtasvarasya mUlasAdhanatayA tairniShpAditan yadastitvan sa svabhAva, tathA dravyeN vA kShetreN vA kAlen vA bhAven vA guNebhya paryAyebhyashcha pRuthaganupalabhyamAnasya kartRukaraNAdhikaraNarUpeN shuddhAtmadravyAstitven cha guNaparyAyotpAdavyayadhrauvyAstitvan sAdhyat iti . tadyathA – yathA svakIy- dravyakShetrakAlabhAvai suvarNAdabhinnAnAn pItatvAdiguNakuNDalAdiparyAyANAn sambandhi yadastitvan sa ev suvarNasya sadbhAva, tathA svakIyadravyakShetrakAlabhAvai paramAtmadravyAdabhinnAnAn kevalagnAnAdiguNakinchidUn- charamasharIrAkArAdiparyAyANAn sambandhi yadastitvan sa ev muktAtmadravyasya sadbhAva . yathA svakIy- dravyakShetrakAlabhAvai pItatvAdiguNakuNDalAdiparyAyebhya sakAshAdabhinnasya suvarNasya sambandhi yadastitvan sa svarUpako dhAraN karake pravartamAn dravyake astitvase jinakI utpatti hotI hai, — aise guNon aur paryAyonse jo dravyakA astitva hai, vah svabhAv hai . (dravyase, kShetrase, kAlase yA bhAvase suvarNase bhinna na dikhAI denevAle pItatvAdik aur kuNDalAdikakA astitva vah suvarNakA hI astitva hai, kyonki pItatvAdikake aur kuNDalAdikake svarUpako suvarNa hI dhAraN karatA hai, isaliye suvarNake astitvase hI pItatvAdikakI aur kuNDalAdikakI niShpatti — siddha — hotI hai; suvarNa na ho to pItatvAdik aur kuNDalAdik bhI na hon, isIprakAr dravyase, kShetrase, kAlase yA bhAvase dravyase bhinna nahIn dikhAI denevAle guNon aur paryAyonkA astitva vah dravyakA hI astitva hai, kyonki guNon aur paryAyonke svarUpako dravya hI dhAraN karatA hai, isaliye dravyake astitvase hI guNonkI aur paryAyonkI niShpatti hotI hai, dravya na ho to guN aur paryAyen bhI na hon . aisA astitva vah dravyakA svabhAv hai .)
athavA, jaise dravyase, kShetrase, kAlase yA bhAvase 1jo pItatvAdi guNonse aur kuNDalAdi paryAyonse pRuthak nahIn dikhAI detA; kartA -karaN -adhikaraNarUpase suvarNake svarUpako dhAraN karake pravartamAn pItatvAdiguNon aur kuNDalAdiparyAyonse jisakI niShpatti hotI hai, — aise suvarNakA, mUlasAdhanapanese 2unase niShpanna hotA huA, jo astitva hai, vah svabhAv hai; usIprakAr dravyase, kShetrase, kAlase yA bhAvase guNonse aur paryAyonse jo pRuthak nahIn dikhAI detA, kartA-
176pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. jo = jo suvarNa .
2. unase = pItatvAdi guNon aur kuNDalAdi paryAyonse . (suvarNakA astitva niShpanna honemen, upajanemen, yA