mUlasAdhanatayA tairniShpAditan yadastitvan sa svabhAva .
kinch — yathA hi dravyeN vA kShetreN vA kAlen vA bhAven vA kArtasvarA- tpRuthaganupalabhyamAnai kartRukaraNAdhikaraNarUpeN kuNDalAngadapItatAdyutpAdavyayadhrauvyANAn svarUp- ev pItatvAdiguNakuNDalAdiparyAyANAn svabhAvo bhavati, tathA svakIyadravyakShetrakAlabhAvai keval- gnAnAdiguNakinchidUnacharamasharIrAkAraparyAyebhya sakAshAdabhinnasya muktAtmadravyasya sambandhi yadastitvan sa ev kevalagnAnAdiguNakinchidUnacharamasharIrAkAraparyAyANAn svabhAvo gnAtavya . athedAnImutpAdavyay- dhrauvyANAmapi dravyeN sahAbhinnAstitvan kathyate . yathA svakIyadravyAdichatuShTayen suvarNAdabhinnAnAn kaTakaparyAyotpAdakangkaNaparyAyavinAshasuvarNatvalakShaNadhrauvyANAn sambandhi yadastitvan sa ev suvarNasadbhAva, karaN-1adhikaraNarUpase dravyake svarUpako dhAraN karake pravartamAn guNon aur paryAyonse jisakI niShpatti hotI hai, — aise dravyakA, mUlasAdhanapanese unase niShpanna hotA huA jo astitva hai, vah svabhAv hai . (pItatvAdikase aur kuNDalAdikase bhinna na dikhAI denevAle suvarNakA astitva vah pItatvAdik aur kuNDalAdikakA hI astitva hai, kyonki suvarNake svarUpako pItatvAdik aur kuNDalAdik hI dhAraN karate hain, isaliye pItatvAdik aur kuNDalAdikake astitvase hI suvarNakI niShpatti hotI hai, pItatvAdik aur kuNDalAdik na hon to suvarNa bhI na ho; isIprakAr guNonse aur paryAyonse bhinna na dikhAI denevAle dravyakA astitva vah guNon aur paryAyonkA hI astitva hai, kyonki dravyake svarUpako guN aur paryAyen hI dhAraN karatI hain isaliye guNon aur paryAyonke astitvase hI dravyakI niShpatti hotI hai . yadi guN aur paryAyen na ho to dravya bhI na ho . aisA astitva vah dravyakA svabhAv hai .)
(jisaprakAr dravyakA aur guN -paryAyakA ek hI astitva hai aisA suvarNake dRuShTAnta pUrvak samajhAyA, usIprakAr ab suvarNake dRuShTAnta pUrvak aisA batAyA jA rahA hai ki dravyakA aur utpAd -vyay -dhrauvyakA bhI ek hI astitva hai .)
jaise dravyase, kShetrase, kAlase yA bhAvase, suvarNase 2jo pRuthak nahIn dikhAI dete, kartA -karaN-3adhikaraNarUpase kuNDalAdi utpAdonke, bAjUbandhAdi vyayonke aur pItatvAdi pra 23
1. guN -paryAyen hI dravyakI kartA, karaN aur adhikaraN hain; isaliye guN – paryAyen hI dravyakA svarUp dhAraN karatI hain .
2. jo = jo kuNDalAdi utpAd, bAjUbandhAdi vyay Ar pItAdi dhrauvya .
3. suvarNa hI kuNDalAdi -utpAd, bAjUbandhAdi -vyay aur pItatvAdi dhrauvyakA kartA, karaN tathA adhikaraN hai; jaisaliye suvarNa hI unakA svarUp dhAraN karatA hai . (suvarNa hI kuNDalAdirUpase utpanna hotA hai, bAjUbandhAdirUpase naShTa hotA hai aur pItatvAdirUpase avasthit rahatA hai .)