mupAdAy pravartamAnapravRuttiyuktasya kArtasvarAstitven niShpAditaniShpattiyuktai kuNDalAngad- pItatAdyutpAdavyayadhrauvyairyadastitvan kArtasvarasya sa svabhAva, tathA hi dravyeN vA kShetreN vA kAlen vA bhAven vA dravyAtpRuthaganupalabhyamAnai kartRukaraNAdhikaraNarUpeNotpAdavyayadhrauvyANAn svarUpamupAdAy pravartamAnapravRuttiyuktasya dravyAstitven niShpAditaniShpattiyuktairutpAdavyay- dhrauvyairyadastitvan dravyasya sa svabhAva . yathA vA dravyeN vA kShetreN vA kAlen vA bhAven vA kuNDalAngadapItatAdyutpAdavyayadhrauvyebhya pRuthaganupalabhyamAnasya kartRukaraNAdhikaraNarUpeN kArtasvar- svarUpamupAdAy pravartamAnapravRuttiyuktai kuNDalAngadapItatAdyutpAdavyayadhrauvyairniShpAditaniShpattiyuktasya kArtasvarasya mUlasAdhanatayA tairniShpAditan yadastitvan sa svabhAva, tathA dravyeN vA kShetreN vA tathA svadravyAdichatuShTayen paramAtmadravyAdabhinnAnAn mokShaparyAyotpAdamokShamArgaparyAyavyayatadubhayAdhAr- bhUtaparamAtmadravyatvalakShaNadhrauvyANAn sambandhi yadastitvan sa ev muktAtmadravyasadbhAva . yathA svadravyAdi- chatuShTayen kaTakaparyAyotpAdakangkaNaparyAyavyayasuvarNatvalakShaNadhrauvyebhya sakAshAdabhinnasya suvarNasya sambandhi yadastitvan sa ev kaTakaparyAyotpAdakangkaNaparyAyavyayatadubhayAdhArabhUtasuvarNatvalakShaNadhrauvyANAn svabhAva, tathA svadravyAdichatuShTayen mokShaparyAyotpAdamokShamArgaparyAyavyayatadubhayAdhArabhUtamuktAtmadravyatvalakShaN- dhrauvyebhya sakAshAdabhinnasya paramAtmadravyasya sambandhi yadastitvan sa ev mokShaparyAyotpAdamokShamArga- dhrauvyonke svarUpako dhAraN karake pravartamAn suvarNake astitvase jinakI niShpatti hotI hai, — aise kuNDalAdi – utpAd, bAjUbandhAdi – vyay aur pItatvAdi dhrauvyonse jo suvarNakA astitva hai, vah (suvarNakA) svabhAv hai; usIprakAr dravyase, kShetrase, kAlase yA bhAvase, jo dravyase pRuthak dikhAI nahIn dete, kartA -karaN -adhikaraNarUpase utpAd -vyay -dhrauvyonke svarUpako dhAraN karake pravartamAn dravyake astitvase jinakI niShpatti hotI hai, — aise utpAd -vyay- dhrauvyonse jo dravyakA astitva hai vah svabhAv hai . (dravyase, kShetrase, kAlase yA bhAvase dravyase bhinna dikhAI na denevAle utpAd, vyay aur dhrauvyonkA astitva hai vah dravyakA hI astitva hai; kyonki utpAd, vyay aur dhrauvyonke svarUpako dravya hI dhAraN karatA hai, isalie dravyake astitvase hI utpAd, vyay aur dhrauvyonkI niShpatti hotI hai . yadi dravya na ho to utpAd, vyay aur dhrauvya bhI na hon . aisA astitva vah dravyakA svabhAv hai .)
athavA jaise dravyase, kShetrase, kAlase yA bhAvase kuNDalAdi -utpAdonse bAjUbandhAdi vyayonse aur pItatvAdi dhrauvyonse jo pRuthak nahIn dikhAI detA; kartA -karaN -adhikaraNarUpase suvarNake svarUpako dhAraN karake pravartamAn kuNDalAdi -utpAdon, bAjUbandhAdi vyayon aur pItatvAdi dhrauvyonse jisakI niShpatti hotI hai, — aise suvarNakA, mUlasAdhanapanese unase niShpanna hotA huA, jo astitva hai, vah svabhAv hai . usIprakAr dravyase, kShetrase, kAlase yA bhAvase
178pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-