Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 180 of 513
PDF/HTML Page 213 of 546

 

background image
ih vividhalakShaNAnAn lakShaNamekan saditi sarvagatam .
upadishatA khalu dharman jinavaravRuShabheN pragnaptam ..97..
ih kil prapanchitavaichitryeN dravyAntarebhyo vyAvRutya vRutten pratidravyan sImAnamAsUtrayatA
visheShalakShaNabhUten cha svarUpAstitven lakShyamANAnAmapi sarvadravyANAmastamitavaichitryaprapanch pravRutya
vRuttan pratidravyamAsUtritan sImAnan bhindatsaditi sarvagatan sAmAnyalakShaNabhUtan sAdRushyAstitvamekan
khalvavabodhavyam
. evan sadityabhidhAnan saditi parichchhedanan cha sarvArthaparAmarshi syAt . yadi
punaridamevan na syAttadA kinchitsaditi kinchidasaditi kinchitsachchAsachcheti kinchidavAchyamiti cha
syAt
. tattu vipratiShiddhamev . prasAdhyan chaitadanokahavat . yathA hi bahUnAn bahuvidhAnAmano-
samastasheShadravyANAmapi vyavasthApanIyamityartha ..96.. ath sAdRushyAstitvashabdAbhidheyAn mahAsattAn
pragnApayatiih vivihalakkhaNANan ih loke pratyekasattAbhidhAnen svarUpAstitven vividhalakShaNAnAn
bhinnalakShaNAnAn chetanAchetanamUrtAmUrtapadArthAnAn lakkhaNamegan tu ekamakhaNDalakShaNan bhavati . kin kartRu . saditti
sarvan saditi mahAsattArUpam . kimvishiShTam . savvagayan sankaravyatikaraparihArrUpasvajAtyavirodhen
180pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
ab yah (nIche anusAr) sAdRushya -astitvakA kathan hai :
anvayArtha :[dharman ] dharmakA [khalu ] vAstavamen [upadishatA ] upadesh karate huye
[jinavaravRuShabheN ] 1jinavaravRuShabhane [ih ] is vishvamen [vividhalakShaNAnAn ] vividh lakShaNavAle
(bhinna bhinna svarUpAstitvavAle sarva) dravyonkA [sat iti ] ‘sat’ aisA [sarvagatan ] 2sarvagat
[lakShaNan ] lakShaN (sAdRushyAstitva) [ekan ] ek [pragnaptam ] kahA hai ..97..
TIkA :is vishvamen, vichitratAko vistArit karate hue (vividhatA -anekatAko
dikhAte hue), anya dravyonse 3vyAvRutta rahakar pravartamAn, aur pratyek dravyakI sImAko bAndhate
hue aise visheShalakShaNabhUt svarUpAstitvase (samasta dravya) lakShit hote hain phi ra bhI sarva dravyonkA,
vichitratAke vistArako asta karatA huA, sarva dravyommen pravRutta hokar rahanevAlA, aur pratyek
dravyakI bandhI huI sImAkI avagaNanA karatA huA, ‘sat’ aisA jo sarvagat sAmAnyalakShaNabhUt
sAdRushyAstitva hai vah vAstavamen ek hI jAnanA chAhie
. isaprakAr ‘sat’ aisA kathan aur ‘sat’
aisA gnAn sarva padArthonkA 4parAmarsha karanevAlA hai . yadi vah aisA (sarvapadArthaparAmarshI) na ho
to koI padArtha sat, (astitvavAlA) koI asat (astitva rahit), koI sat tathA asat
aur koI avAchya honA chAhiye; kintu vah to viruddha hI hai, aur yah (‘sat’ aisA kathan
aur gnAnake sarvapadArthaparAmarshI honekI bAt) to siddha ho sakatI hai, vRukShakI bhAnti
.
1. jinavaravRuShabh = jinavarommen shreShTha; tIrthankar .2. sarvagat = sarvamen vyApanevAlA .
3. vyAvRutta = pRuthak; alag; bhinna .4. parAmarsha = sparsha; vichAr; lakSha; smaraN .