ath dravyairdravyAntarasyArambhan dravyAdarthAntaratvan cha sattAyA pratihanti —
davvan sahAvasiddhan saditi jiNA tachchado samakkhAdA .
siddhan tadh Agamado Nechchhadi jo so hi parasamao ..98..
dravyan svabhAvasiddhan saditi jinAstattvata samAkhyAtavanta .
siddhan tathA Agamato nechchhati ya sa hi parasamaya ..98..
stathA kinchidUnacharamasharIrAkArAdiparyAyaishcha sankaravyatikaraparihArarUpajAtibheden bhinnAnAmapi sarveShAn
siddhajIvAnAn grahaNan bhavati, tathA ‘sarvan sat’ ityukte sangrahanayen sarvapadArthAnAn grahaNan bhavati . athavA
seneyan vanamidamityukte ashvahastyAdipadArthAnAn nimbAmrAdivRukShANAn svakIyasvakIyajAtibhedabhinnAnAn
yugapadgrahaNan bhavati, tathA sarvan sadityukte sati sAdRushyasattAbhidhAnen mahAsattArUpeN shuddhasangrah-
nayen sarvapadArthAnAn svajAtyavirodhen grahaNan bhavatItyartha ..97.. ath yathA dravyan svabhAvasiddhan tathA
182pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
apanA -apanA svarUpAstitva bhinna -bhinna hai isaliye svarUpAstitvakI apekShAse unamen anekatva
hai, parantu satpanA (-astitvapanA, ‘hai’ aisA bhAv) jo ki sarva dravyonkA sAmAnya lakShaN hai aur
jo sarvadravyommen sAdRushya batalAtA hai usakI apekShAse sarvadravyommen ekatva hai . jab is ekatvako
mukhya karate hain tab anekatva gauN ho jAtA hai . aur isaprakAr jab sAmAnya satpaneko mukhyatAse
lakShamen lene par sarva dravyonke ekatvakI mukhyatA honese anekatva gauN ho jAtA hai, tab bhI vah
(samasta dravyonkA svarUp -astitva sambandhI) anekatva spaShTatayA prakAshamAn hI rahatA hai . ]
(isaprakAr sAdRushya astitvakA nirUpaN huA) ..97..
ab, dravyonse dravyAntarakI utpatti honekA aur dravyase sattAkA 1arthAntaratva honekA
khaNDan karate hain . (arthAt aisA nishchit karate hain ki kisI dravyase anya dravyakI utpatti nahIn
hotI aur dravyase astitva koI pRuthak padArtha nahIn hai) : —
anvayArtha : — [dravyan ] dravya [svabhAvasiddhan ] svabhAvase siddha aur [sat iti ]
(svabhAvase hI) ‘sat’ hai, aisA [jinA ] jinendradevane [tattvata ] yathArthata [samAkhyAtavanta ]
kahA hai; [tathA ] isaprakAr [Agamata ] Agamase [siddhan ] siddha hai; [ya ] jo [na ichchhati ] ise
nahIn mAnatA [sa ] vah [hi ] vAstavamen [parasamaya ] parasamay hai ..98..
1. arthAntaratva = anyapadArthapanA .
dravyo svabhAve siddha ne ‘sat’ — tattvata shrI jino kahe;
e siddha chhe Agam thakI, mAne na te parasamay chhe . 98.