Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 185 of 513
PDF/HTML Page 218 of 546

 

background image
svayamevonmagnanimagnatvAt . tathA hiyadaiv paryAyeNArpyate dravyan tadaiv guNavadidan dravyamay-
masya guNa, shubhramidamuttarIyamayamasya shubhro guN ityAdivadatAdbhAviko bhed unmajjati . yadA
tu dravyeNArpyate dravyan tadAstamitasamastaguNavAsanonmeShasya tathAvidhan dravyamev shubhramuttarIy-
mityAdivatprapashyata samUl evAtAdbhAviko bhedo nimajjati
. evan hi bhede nimajjati tatpratyayA
pratItirnimajjati . tasyAn nimajjatyAmayutasiddhatvotthamarthAntaratvan nimajjati . tata samastamapi
dravyamevaikan bhUtvAvatiShThate . yadA tu bhed unmajjati, tasminnunmajjati tatpratyayA pratIti-
runmajjati, tasyAmunmajjatyAmayutasiddhatvotthamarthAntaratvamunmajjati, tadApi tatparyAyatvenonmajjajjal-
rAsherjalakallol iv dravyAnna vyatiriktan syAt
. evan sati svayamev sad dravyan bhavati . yastvevan
mithyAdRuShTirbhavati . evan yathA paramAtmadravyan svabhAvata siddhamavaboddhavyan tathA sarvadravyANIti . atra dravyan
kenApi puruSheN na kriyate . sattAguNopi dravyAdbhinno nAstItyabhiprAya ..98.. athotpAdavyayadhrauvyatve
kahAnajainashAstramAlA ]
gneyatattva -pragnApan
185
pra 24
(atAdbhAvik bhed) svayamev 1unmagna aur 2nimagna hotA hai . vah isaprakAr hai :jab dravyako
paryAy prApta karAI jAy ( arthAt jab dravyako paryAy prApta karatI haipahunchatI hai isaprakAr
paryAyArthikanayase dekhA jAy) tab hI‘shukla yah vastra hai, yah isakA shuklatva guN hai’
ityAdikI bhAnti‘guNavAlA yah dravya hai, yah isakA guN hai’ isaprakAr atAdbhAvik bhed
unmagna hotA hai; parantu jab dravyako dravya prApta karAyA jAy (arthAt dravyako dravya prApta karatA
hai;
pahunchatA hai isaprakAr dravyArthikanayase dekhA jAy), tab jisake samasta 3guNavAsanAke unmeSh
asta ho gaye hain aise us jIvako‘shuklavastra hI hai’ ityAdikI bhAnti‘aisA dravya hI hai’
isaprakAr dekhane par samUl hI atAdbhAvik bhed nimagna hotA hai . isaprakAr bhedake nimagna hone
par usake Ashrayase (-kAraNase) hotI huI pratIti nimagna hotI hai . usake nimagna hone par
ayutasiddhatvajanit arthAntarapanA nimagna hotA hai, isaliye samasta hI ek dravya hI hokar rahatA
hai
. aur jab bhed unmagna hotA hai, vah unmagna hone par usake Ashray (kAraN) se hotI huI
pratIti unmagna hotI hai, usake unmagna hone par ayutasiddhatvajanit arthAntarapanA unmagna hotA hai,
tab bhI (vah) dravyake paryAyarUpase unmagna honese,
jaise jalarAshise jalatarangen vyatirikta nahIn
hain (arthAt samudrase tarangen alag nahIn hain) usIprakArdravyase vyatirikta nahIn hotA .
1. unmagna honA = U par AnA; tair AnA; pragaT honA (mukhya honA) .
2. nimagna honA = DUb jAnA (gauN honA) .
3. guNavAsanAke unmeSh = dravyamen anek guN honeke abhiprAyakI pragaTatA; guNabhed honerUp manovRuttike
(abhiprAyake) ankur .