ya ev hi pUrvapariNAmochchhedAtmaka pravAhasImAnta sa ev hi taduttarotpAdAtmaka, sa ev
cha parasparAnusyUtisUtritaikapravAhatayAtadubhayAtmak iti . evamasya svabhAvat ev trilakShaNAyAn
pariNAmapaddhatau durlalitasya svabhAvAnatikramAttrilakShaNamev sattvamanumodanIyam; muktAphaladAm-
vat . yathaiv hi parigRuhItadrAghimni pralambamAne muktAphaladAmani samasteShvapi svadhAmasUchchakAsatsu
muktAphaleShUttarottareShu dhAmasUttarottaramuktAphalAnAmudayanAtpUrvapUrvamuktAphalAnAmanudayanAt sarvatrApi
parasparAnusyUtisUtrakasya sUtrakasyAvasthAnAttrailakShaNyan prasiddhimavatarati, tathaiv hi parigRuhIt-
nityavRuttinivartamAne dravye samasteShvapi svAvasareShUchchakAsatsu pariNAmeShUttarottareShvavasareShUttarottar-
pariNAmAnAmudayanAtpUrvapUrvapariNAmAnAmanudayanAt sarvatrApi parasparAnusyUtisUtrakasya pravAhasyA-
vasthAnAttrailakShaNyan prasiddhimavatarati ..99..
samastarAgAdivikalpopAdhirahitasvasamvedanagnAnparyAyasya nAshastasminnev samaye tadubhayAdhArabhUtaparamAtma-
dravyasya sthitirityuktalakShaNotpAdavyayadhrauvyatrayeN sambandho bhavatIti . evamutpAdavyayadhrauvyatrayeNaikasamaye
188pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
bAdake pariNAmake utpAdasvarUp hai, tathA vahI paraspar anusyUtise rachit ekapravAhapane dvArA
anubhayasvarUp hai .
isaprakAr svabhAvase hI trilakShaN pariNAmapaddhatimen (pariNAmonkI paramparAmen) pravartamAn
dravya svabhAvakA 1atikram nahIn karatA isaliye 2sattvako 3trilakShaN hI 4anumodanA chAhiye –
motiyonke hArakI bhAnti .
jaise – jisane (amuk) lambAI grahaN kI hai aise laTakate huye motiyonke hAramen, apane-
apane sthAnommen prakAshit hote huye samasta motiyommen, pIchhe -pIchheke sthAnommen pIchhe -pIchheke motI
pragaT hote hain isaliye, aur pahale -pahaleke motI pragaT nahIn hote isaliye, tathA sarvatra paraspar
anusyUtikA rachayitA sUtra avasthit honese trilakShaNatva prasiddhiko prApta hotA hai . isIprakAr
jisane 5nityavRutti grahaN kI hai aise rachit (pariNamit) dravyamen apane apane avasarommen prakAshit
(pragaT) hote huye samasta pariNAmommen pIchhe -pIchheke avasaron par pIchhe pIchheke pariNAm pragaT hote
hain isaliye, aur pahale -pahaleke parimAm nahIn pragaT hote hain isaliye, tathA sarvatra paraspar
anusyUti rachanevAlA pravAh avasthit honese trilakShaNapanA prasiddhiko prApta hotA hai .
1. atikram = ullanghan; tyAg .
2. sattva = satpanA; (abhedanayase) dravya .
3. trilakShaN = utpAd, vyay aur dhrauvya ye tInon lakShaNavAlA; trisvarUp; trayAtmak .
4. anumodanA = Anandamen sammat karanA .
5. nityavRutti = nityasthAyitva; nitya astitva; sadA vartanA .