utpAdavyayadhrauvyANi hi paryAyAnAlambante, te puna paryAyA dravyamAlambante . tata samastamapyetadekamev dravyan, na punardravyAntaram . dravyan hi tAvatparyAyairAlambyate, samudAyina samudAyAtmakatvAt; pAdapavat . yathA hi samudAyI pAdapa skandhamUlashAkhAsamudAyAtmaka mityarthan ..100.. athotpAdavyayadhrauvyANi dravyeN sah parasparAdhArAdheyabhAvatvAdanvayadravyArthikanayen dravyamev bhavatItyupadishati — uppAdaTThidibhangA vishuddhagnAnadarshanasvabhAvAtmatattvanirvikArasvasamvedanagnAn- rUpeNotpAdastasminnev kShaNe svasamvedanagnAnavilakShaNAgnAnaparyAyarUpeN bhangga, tadubhayAdhArAtmadravyatvA- vasthArUpeN sthitirityuktalakShaNAstrayo bhanggA kartAra . vijjante vidyante tiShThanti . keShu . pajjaesu
ab, utpAdAdikA dravyase arthAntaratvako naShTa karate hain; (arthAt yah siddha karate hain ki utpAd -vyay -dhrauvya dravyase pRuthak padArtha nahIn hain) : —
anvayArtha : — [utpAdasthitibhanggA ] utpAd, dhrauvya aur vyay [paryAyeShu ] paryAyommen [vidyante ] vartate hain; [paryAyA ] paryAyen [niyatan ] niyamase [dravye hi santi ] dravyamen hotI hain, [tasmAt ] isaliye [sarvan ] vah sab [dravyan bhavati ] dravya hai ..101..
TIkA : — utpAd, vyay aur dhrauvya vAstavamen paryAyon kA Alamban karate hain, aur ve paryAyen dravyakA Alamban karatI hain, (arthAt utpAd -vyay -dhrauvya paryAyonke Ashrayase hain aur paryAyen dravyake Ashrayase hain); isaliye yah sab ek hI dravya hai, dravyAntar nahIn .
pratham to dravya paryAyonke dvArA Alambit hai (arthAt paryAyen dravyAshrit hain), kyonki
ne paryayo dravye niyamathI, sarva tethI dravya chhe. 101.
1samudAyI samudAyasvarUp hotA hai; vRukShakI bhAnti . jaise samudAyI vRukSha skandh, mUl aur
1. samudAyI = samudAyavAn samudAy (samUh) kA banA huA . (dravya samudAyI hai kyonki paryAyonke samudAyasvarUp hai .)