Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 194 of 513
PDF/HTML Page 227 of 546

 

skandhamUlashAkhAbhirAlambit ev pratibhAti, tathA samudAyi dravyan paryAyasamudAyAtmakan paryAyairAlambitamev pratibhAti . paryAyAstUtpAdavyayadhrauvyairAlambyante, utpAdavyayadhrauvyANAmansh- dharmatvAt; bIjAnkurapAdapatvavat . yathA kilAnshina pAdapasya bIjAnkurapAdapatva- lakShaNAstrayonshA bhangotpAdadhrauvyalakShaNairAtmadharmairAlambitA samamev pratibhAnti, tathAnshino dravyasyochchhidyamAnotpadyamAnAvatiShThamAnabhAvalakShaNAstrayonshA bhangotpAdadhrauvyalakShaNairAtmadharmairA- lambitA samamev pratibhAnti . yadi punabhangotpAdadhrauvyANi dravyasyaiveShyante tadA samagramev viplavate . tathA hibhange tAvat kShaNabhangakaTAkShitAnAmekakShaN ev sarvadravyANAn sanharaNAd dravyashUnyatAvatAra saduchchhedo vA . utpAde tu pratisamayotpAdamudritAnAn pratyekan dravyANA- samyaktvapUrvakanirvikArasvasamvedanagnAnaparyAye tAvadutpAdastiShThati svasamvedanagnAnavilakShaNAgnAnaparyAyarUpeN bhanggastadubhayAdhArAtmadravyatvAvasthArUpaparyAyeN dhrauvyan chetyuktalakShaNasvakIyasvakIyaparyAyeShu . pajjAyA davvamhi santi te choktalakShaNagnAnAgnAnatadubhayAdhArAtmadravyatvAvasthArUpaparyAyA hi sphu Tan dravyan santi . Niyadan shAkhAonkA samudAyasvarUp honese skandh, mUl aur shAkhAonse Alambit hI (bhAsit) dikhAI detA hai, isIprakAr samudAyI dravya paryAyonkA samudAyasvarUp honese paryAyonke dvArA Alambit hI bhAsit hotA hai . (arthAt jaise skandh, mUl shAkhAyen vRukShAshrit hI hainvRukShase bhinna padArtharUp nahIn hain, usIprakAr paryAyen dravyAshrit hI hain,dravyase bhinna padArtharUp nahIn hain .)

aur paryAyen utpAd -vyay -dhrauvyake dvArA Alambit hain (arthAt utpAd -vyay -dhrauvya paryAyAshrit hain ) kyonki utpAd -vyay -dhrauvya anshonke dharma hain (-1anshIke nahIn); bIj, ankur aur vRukShatvakI bhAnti . jaise anshI -vRukShake bIj ankur -vRukShatvasvarUp tIn ansh, vyay -utpAd- dhrauvyasvarUp nij dharmonse Alambit ek sAth hI bhAsit hote hain, usIprakAr anshI -dravyake, naShTa hotA huA bhAv, utpanna hotA huA bhAv, aur avasthit rahanevAlA bhAv;yah tInon ansh vyay -utpAd -dhrauvyasvarUp nijadharmonke dvArA Alambit ek sAth hI bhAsit hote hain . kintu yadi (1) bhang, (2) utpAd aur (3) dhrauvyako (anshIkA na mAnakar) dravyakA hI mAnA jAy to sArA 2viplav ko prApta hogA . yathA(1) pahale, yadi dravyakA hI bhang mAnA jAy to 3kShaNabhangase lakShit samasta dravyonkA ek kShaNamen hI sanhAr ho jAnese dravyashUnyatA A jAyagI, athavA satkA uchchhed ho jAyagA . (2) yadi dravyakA utpAd mAnA jAy to samay -samay par honevAle utpAdake dvArA chihnit aise dravyonko pratyekako anantatA A jAyagI . (arthAt samay-

194pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-

1. anshI = anshomvAlA; anshonnkA banA huA . (dravya anshI hai .)

2. viplav = andhAdhundhI = uthalaputhal; ghoTAlA; virodh .

3. kShaN = vinAsh jinakA lakShaN ho aise .