paryAyadravyatveShu pratyekavartInyapyutpAdavyayadhrauvyANi trisvabhAvasparshini dravye sAmastyenaik- samay evAvalokyante . yathaiv cha vardhamAnapiNDamRuttikAtvavartInyutpAdavyayadhrauvyANi mRuttikaiv, na vastvantaran; tathaivottaraprAktanaparyAyadravyatvavartInyapyutpAdavyayadhrauvyANi dravyamev, na khalva- rthAntaram ..102..
pADubbhavadi ya aNNo pajjAo pajjao vayadi aNNo .
sarvadravyaparyAyeShvavaboddhavyamityartha ..102.. evamutpAdavyayadhrauvyarUpalakShaNavyAkhyAnamukhyatayA gAthA- trayeN tRutIyasthalan gatam . ath dravyaparyAyeNotpAdavyayadhrauvyANi darshayati — pADubbhavadi ya prAdurbhavati cha jAyate . aNNo anya kashchidapUrvAnantagnAnasukhAdiguNAspadabhUta shAshvatika . sa ka . pajjAo
aur jaise rAmapAtra, mRuttikApiNDa tathA miTTIpanamen pravartamAn utpAd, vyay aur dhrauvya miTTI hI hain, anya vastu nahIn; usIprakAr uttar paryAy, pUrva paryAy, aur dravyatvamen pravartamAn utpAd, vyay aur dhrauvya dravya hI hain, anya padArtha nahIn ..102..
ab, dravyake utpAd -vyay -dhrauvyako 2anekadravyaparyAy dvArA vichArate hain : —
anvayArtha : — [dravyasya ] dravyakI [anya paryAya ] anya paryAy [prAdurbhavati ] utpanna hotI hai [cha ] aur [anya paryAya ] koI anya paryAy [vyeti ] naShTa hotI hai; [tadapi ] phi ra bhI [dravyan ] dravya [praNaShTan na ev ] na to naShTa hai, [utpannan na ] na utpanna hai (- vah dhruv hai .)..103..
upaje daravano anya paryay, anya ko viNase vaLI, paN dravya to nathI naShTa ke utpanna dravya nathI tahIn. 103.
198pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1trisvabhAvasparshI dravyamen ve sampUrNatayA (tInon ekasAth) ek samayamen hI dekhe jAte hain .
1. trisvabhAvasparshI = tInon svabhAvonko sparsha karanevAlA . (dravya utpAd, vyay aur dhrauvya – in tInon svabhAvonko dhAraN karatA hai .)
2. anekadravyaparyAy = ekase adhik dravyonke sanyogase honevAlI paryAy .