pravibhaktapradeshatvan hi pRuthaktvasya lakShaNam . tattu sattAdravyayorna sambhAvyate, guNaguNino pravibhaktapradeshatvAbhAvAt, shuklottarIyavat . tathA hi — yathA ya ev shuklasya guNasya pradeshAsta khapuShpavadavidyamAnadravyeN sah kathan sattA samavAyan karoti, karotIti chettarhi khapuShpeNApi sah sattA kartRu samavAyan karotu, na cha tathA . tamhA davvan sayan sattA tasmAdabhedanayen shuddhachaitanyasvarUpasattaiv paramAtmadravyan bhavatIti . yathedan paramAtmadravyeN sah shuddhachetanAsattAyA abhedavyAkhyAnan kRutan tathA sarveShAn chetanAchetanadravyANAn svakIyasvakIyasattayA sahAbhedavyAkhyAnan kartavyamityabhiprAya ..105..
ath pRuthaktvalakShaNan kimanyatvalakShaNan cha kimiti pRuShTe pratyuttaran dadAti — pavibhattapadesattan pudhattan pRuthaktvan bhavati pRuthaktvAbhidhAno bhedo bhavati . kimvishiShTam . prakarSheN vibhaktapradeshatvan bhinnapradeshatvam . kimvat . daNDadaNDivat . itthambhUtan pRuthaktvan shuddhAtmadravyashuddhasattAguNayorna ghaTate .
ab, pRuthaktvakA aur anyatvakA lakShaN spaShTa karate hain : —
anvayArtha : — [pravibhaktapradeshatvan ] vibhaktapradeshatva vah [pRuthaktvan ] pRuthaktva hai, [iti hi ] aisA [vIrasya shAsanan ] vIrakA upadesh hai . [atadbhAva ] atadbhAv (usarUp na honA) vah [anyatva ] anyatva hai . [na tat bhavat ] jo usarUp na ho [kathan ekam bhavati ] vah ek kaise ho sakatA hai ? (kathanchit sattA dravyarUp nahIn hai aur dravya sattArUp nahIn hai, isaliye ve ek nahIn hain .)..106..
TIkA : — vibhakta pradeshatva (bhinna pradeshatva) pRuthaktvakA lakShaN hai . vah to sattA aur dravyamen sambhav nahIn hai, kyonki guN aur guNImen vibhaktapradeshatvakA abhAv hotA hai — shuklatva aur vastrakI bhAnti . vah isaprakAr hai ki jaise – jo shuklatvake – guNake – pradesh hain ve jin vIrano upadesh em — pRuthaktva bhinnapradeshatA,
204pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-