Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 208 of 513
PDF/HTML Page 241 of 546

 

background image
saddravyan sanshcha guNa sanshchaiv cha paryAy iti vistAra .
ya khalu tasyAbhAva sa tadabhAvotadbhAva ..107..
yathA khalvekan muktAphalasragdAm hAr iti sUtramiti muktAphalamiti tredhA vistAryate,
tathaikan dravyan dravyamiti guN iti paryAy iti tredhA vistAryate . yathA chaikasya
muktAphalasragdAmna shuklo guNa shuklo hAra shuklan sUtran shuklan muktAphalamiti tredhA
vistAryate, tathaikasya dravyasya sattAguNa saddravyan sadguNa satparyAy iti tredhA vistAryate
.
yathA chaikasmin muktAphalasragdAmni ya shuklo guNa sa na hAro na sUtran na muktAphalan
yashcha hAra sUtran muktAphalan vA sa na shuklo guN itItaretarasya yastasyAbhAva sa tadabhAv-
lakShaNotadbhAvonyatvanibandhanabhUta, tathaikasmin dravye ya sattAguNastanna dravyan nAnyo guNo
sthAnIyo yosau shuklaguNa sa pradeshAbheden kin kin bhaNyate . shuklo hAr iti shuklan sUtramiti
shuklan muktAphalamiti bhaNyate, yashcha hAra sUtran muktAphalan vA taistribhi pradeshAbheden shuklo guNo
bhaNyat iti tadbhAvasya lakShaNamidam
. tadbhAvasyeti kortha . hArasUtramuktAphalAnAn shuklaguNen sah
tanmayatvan pradeshAbhinnatvamiti . tathA muktAtmapadArthe yosau shuddhasattAguNa sa pradeshAbheden kin kin
bhaNyate . sattAlakShaNa paramAtmapadArtha iti sattAlakShaNa kevalagnAnAdiguN iti sattAlakShaNa siddhaparyAy
208pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
anvayArtha :[sat dravyan ] ‘sat dravya’ [sat cha guNa ] ‘sat guN’ [cha ] aur
[sat cha ev paryAya ] ‘sat paryAy’[iti ] is prakAr [vistAra ] (sattAguNakA)
vistAr hai . [ya khalu ] (unamen paraspar) jo [tasya abhAva ] ‘usakA abhAv’ arthAt
‘usarUp honekA abhAv’ hai [sa ] vah [tadbhAva ] ‘tad -abhAv’ [atadbhAva ] arthAt
atadbhAv hai
..107..
TIkA :jaise ek 1motiyonkI mAlA ‘hAr’ke rUpamen, ‘sUtra’ (dhAgA) ke rUpamen
aur ‘motI’ ke rUpamen(tridhA) tIn prakArase vistArit kI jAtI hai, usIprakAr ek ‘dravya,’
dravyake rUpamen, ‘guN’ke rUpamen aur ‘paryAy’ke rUpamentIn prakArase vistArit kiyA
jAtA hai .
aur jaise ek motiyonkI mAlAkA shuklatva guN, ‘shukla hAr,’ ‘shukla dhAgA’, aur
‘shukla motI’,aise tIn prakArase vistArit kiyA jAtA hai, usIprakAr ek dravyakA sattAguN
‘satdravya’, ‘satguN’, aur ‘satparyAy’,aise tIn prakArase vistArit kiyA jAtA hai .
aur jis prakAr ek motiyonkI mAlAmen jo shuklatvaguN hai vah hAr nahIn hai, dhAgA
nahIn hai yA motI nahIn hai, aur jo hAr, dhAgA yA motI hai vah shuklatvaguN nahIn hai;isaprakAr
1 motiyonkI mAlA = motI kA hAr, mauktikamAlA .