ath sarvathAbhAvalakShaNatvamatadbhAvasya niShedhayati —
jan davvan tan Na guNo jo vi guNo so Na tachchamatthAdo .
eso hi atabbhAvo Nev abhAvo tti NiddiTTho ..108..
yaddravyan tanna guNo yopi guNa sa na tattvamarthAt .
eSh hyatadbhAvo naiv abhAv iti nirdiShTa ..108..
vAchyo na bhavati kevalagnAnAdiguNo vA siddhaparyAyo vA, muktajIvakevalagnAnAdiguNasiddhaparyAyashabdaishcha
shuddhasattAguNo vAchyo na bhavati . ityevan parasparan pradeshAbhedepi yosau sangnAdibheda sa tasya
pUrvoktalakShaNatadbhAvasyAbhAvastadabhAvo bhaNyate . sa cha tadabhAva punarapi kin bhaNyate . atadbhAva sangnA-
lakShaNaprayojanAdibhed ityartha . yathAtra shuddhAtmani shuddhasattAguNen sahAbheda sthApitastathA yathAsambhavan
sarvadravyeShu gnAtavya ityabhiprAya ..107.. ath guNaguNino pradeshabhedaniShedhen tamev sangnAdi-
bhedarUpamatadbhAvan dRuDhayati — jan davvan tan Na guNo yaddravyan sa na guNa, yanmuktajIvadravyan sa shuddha san guNo
na bhavati . muktajIvadravyashabden shuddhasattAguNo vAchyo na bhavatItyartha . jo vi guNo so Na tachchamatthAdo
210pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
isaprakAr is gAthAmen sattAkA udAharaN dekar atadbhAvako spaShTatayA samajhAyA hai .
(yahAn itanA visheSh hai ki jo sattA guNake sambandhamen kahA hai, vah anya guNonke viShayamen
bhI bhalIbhAnti samajh lenA chAhiye . jaise ki : — sattA guNakI bhAnti ek AtmAke puruShArtha
guNako ‘puruShArthI Atmadravya’ ‘puruShArthI gnAnAdiguN’ aur ‘puruShArthI siddhatvAdi paryAy’ —
isaprakAr vistarit kar sakate hain . abhinnapradesh honese isaprakAr vistAr kiyA jAtA hai, phi ra
bhI sangnA -lakShaN -prayojanAdi bhed honese puruShArthaguNako tathA Atmadravyako, gnAnAdi anya guN
aur siddhatvAdi paryAyako atadbhAv hai, jo ki unamen anyatvakA kAraN hai ..107..
ab, sarvathA abhAv vah atadbhAvakA lakShaN hai, isakA niShedh karate hain : —
anvayArtha : — [arthAt ] svarUp apekShAse [yad dravyan ] jo dravya hai [tat na guNa ]
vah guN nahIn hai, [ya api guNa ] aur jo guN hai [sa na tattvan ] yah dravya nahIn hai . [eSha
hi atadbhAva ] yah atadbhAv hai; [na ev abhAva ] sarvathA abhAv vah atadbhAv nahIn hai;
[iti nirdiShTa ] aisA (jinendradev dvArA) darashAyA gayA hai ..108..
svarUpe nathI je dravya te guN, guN te nahi dravya chhe ,
– Ane atatpaNun jANavun, na abhAvane; bhAkhyun jine. 108.