evamvidhan svabhAve dravyan dravyArthaparyAyArthAbhyAm .
sadasadbhAvanibaddhan prAdurbhAvan sadA labhate ..111..
evametadyathoditaprakArasAkalyAkalank lAnchhanamanAdinidhanan satsvabhAve prAdurbhAvamAskandati
dravyam . sa tu prAdurbhAvo dravyasya dravyAbhidheyatAyAn sadbhAvanibaddha ev syAt; paryAyAbhidheyatAyAn
tvasadbhAvanibaddha ev . tathA hi — yadA dravyamevAbhidhIyate na paryAyAstadA prabhavAvasAn-
varjitAbhiryaugapadyapravRuttAbhirdravyaniShpAdikAbhiranvayashaktibhi prabhavAvasAnalAnchhanA kramapravRuttA
mokShaparyAya kevalagnAnAdirUpo guNasamUhashcha yen kAraNen taddvayamapi paramAtmadravyan vinA nAsti,
na vidyate . kasmAt . pradeshAbhedAditi . utpAdavyayadhrauvyAtmakashuddhasattArUpan muktAtmadravyan bhavati .
tasmAdabheden sattaiv dravyamityartha . yathA muktAtmadravye guNaparyAyAbhyAn sahAbhedavyAkhyAnan kRutan tathA
yathAsambhavan sarvadravyeShu gnAtavyamiti ..110.. evan guNaguNivyAkhyAnarUpeN prathamagAthA, dravyasya
guNaparyAyAbhyAn sah bhedo nAstIti kathanarUpeN dvitIyA cheti svatantragAthAdvayen ShaShThasthalan gatam .. ath
dravyasya dravyArthikaparyAyArthikanayAbhyAn sadutpAdAsadutpAdau darshayati – evamvihasabbhAve evamvidhasadbhAve
sattAlakShaNamutpAdavyayadhrauvyalakShaNan guNaparyAyalakShaNan dravyan chetyevamvidhapUrvoktasadbhAve sthitan, athavA evamvihan
sahAve iti pAThAntaram . tatraivamvidhan pUrvoktalakShaNan svakIyasadbhAve sthitam . kim . davvan dravyan kartRu . kin
1. akalank = nirdoSh (yah dravya pUrvakathit sarvaprakAr nirdoSh lakShaNavAlA hai .)
2. abhidheyatA = kahane yogyapanA; vivakShA; kathanI .
3. anvayashakti = anvayarUpashakti . (anvayashaktiyAn utpatti aur nAshase rahit hain, ek hI sAth pravRutta
hotI hain aur dravyako utpanna karatI hain . gnAn, darshan, chAritra ityAdi AtmadravyakI anvayashaktiyAn hain .)
216pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
anvayArtha : — [evamvidhan dravyan ] aisA (pUrvokta) dravya [svabhAve ] svabhAvamen
[dravyArthaparyAyArthAbhyAn ] dravyArthik aur paryAyArthik nayonke dvArA [sadasadbhAvanibaddhan prAdurbhAvan ]
sadbhAvasambaddha aur asadbhAvasambaddha utpAdako [sadA labhate ] sadA prApta karatA hai ..111..
TIkA : — isaprakAr yathodit (pUrvakathit) sarva prakArase 1akalank lakShaNavAlA,
anAdinidhan vah dravya sat -svabhAvamen (astitvasvabhAvamen) utpAdako prApta hotA hai . dravyakA
vah utpAd, dravyakI 2abhidheyatAke samay sadbhAvasambaddha hI hai aur paryAyonkI abhidheyatAke
samay asadbhAvasambaddha hI hai . ise spaShTa samajhAte hain : —
jab dravya hI kahA jAtA hai — paryAyen nahIn, tab utpattivinAsh rahit, yugapat pravartamAn,
dravyako utpanna karanevAlI 3anvayashaktiyonke dvArA, utpattivinAshalakShaNavAlI, kramasha pravartamAn,