paryAyaniShpAdikA vyatirekavyaktIstAstA sankrAmato dravyasya sadbhAvanibaddha ev prAdurbhAva,
hemavat . tathA hi — yadA hemaivAbhidhIyate nAngadAdaya paryAyAstadA hemasamAnajIvitAbhiryaug-
padyapravRuttAbhirhemaniShpAdikAbhiranvayashakti bhirangadAdiparyAyasamAnajIvitA kramapravRuttA angadAdi-
paryAyaniShpAdikA vyatirekavyaktIstAstA sankrAmato hemna sadbhAvanibaddha ev prAdurbhAva . yadA
tu paryAyA evAbhidhIyante na dravyan, tadA prabhavAvasAnalAnchhanAbhi kramapravRuttAbhi
paryAyaniShpAdikAbhirvyatirekavyaktibhistAbhistAbhi prabhavAvasAnavarjitA yaugapadyapravRuttA dravya-
karoti . sadA labhadi sadA sarvakAlan labhate . kin karmatApannam . pAdubbhAvan prAdurbhAvamutpAdam .
kathambhUtam . sadasabbhAvaNibaddhan sadbhAvanibaddhamasadbhAvanibaddhan cha . kAbhyAn kRutvA . davvatthapajjayatthehin
dravyArthikaparyAyArthikanayAbhyAmiti . tathAhi — yathA yadA kAle dravyArthikanayen vivakShA kriyate yadev
kaTakaparyAye suvarNan tadev kangkaNaparyAye nAnyaditi, tadA kAle sadbhAvanibaddha evotpAda . kasmAditi
chet . dravyasya dravyarUpeNAvinaShTatvAt . yadA puna paryAyavivakShA kriyate kaTakaparyAyAt sakAshAdanyo ya
kangkaNaparyAya suvarNasambandhI sa ev na bhavati, tadA punarasadutpAda . kasmAditi chet . pUrvaparyAyasya
vinaShTatvAt . tathA yadA dravyArthikanayavivakShA kriyate ya ev pUrvan gRuhasthAvasthAyAmevamevan gRuhavyApAran
kRutavAn pashchAjjinadIkShAn gRuhItvA sa evedAnIn rAmAdikevalipuruSho nishchayaratnatrayAtmakaparamAtmadhyAne-
*1. vyatirekavyakti = bhedarUp pragaTatA . [vyatirekavyaktiyAn utpatti vinAshako prApta hotI hain, kramasha pravRutta
hotI hain aur paryAyonko utpanna karatI hain . shrutagnAn, kevalagnAn ityAdi tathA svarUpAcharaN chAritra,
yathAkhyAtachAritra ityAdi AtmadravyakI vyatirekavyaktiyAn hain . vyatirek aur anvayake arthonke liye
199ven pRuShThakA phu TanoT (TippaNI) dekhen . ]
2. sadbhAvasambaddha = sadbhAv -astitvake sAth sambandh rakhanevAlA, – sankalit . [dravyakI vivakShAke samay
anvay shaktiyonko mukhya aur vyatirekavyaktiyonko gauN kar diyA jAtA hai, isaliye dravyake
sadbhAvasambaddha utpAd (sat -utpAd, vidyamAnakA utpAd) hai . ]
kahAnajainashAstramAlA ]
gneyatattva -pragnApan
217
પ્ર. ૨૮
paryAyonkI utpAdak un -un 1vyatirekavyaktiyonko prApta honevAle dravyako 2sadbhAvasambaddha hI
utpAd hai; suvarNakI bhAnti . jaise : — jab suvarNa hI kahA jAtA hai — bAjUbandhA Adi paryAyen
nahIn, tab suvarNa jitanI sthAyI, yugapat pravartamAn, suvarNakI utpAdak anvayashaktiyonke dvArA
bAjUbandh ityAdi paryAy jitane sthAyI, kramasha pravartamAn, bAjUbandh ityAdi paryAyonkI utpAdak
un -un vyatirekavyaktiyonko prApta honevAle suvarNakA sadbhAvasambaddha hI utpAd hai .
aur jab paryAyen hI kahI jAtI hain, — dravya nahIn, tab utpattivinAsh jinakA lakShaN hai
aisI, kramasha pravartamAn, paryAyonko utpanna karanevAlI un -un vyatirekavyaktiyonke dvArA,
utpattivinAsh rahit, yugapat pravartamAn, dravyakI utpAdak anvayashaktiyonko prApta honevAle