sarvadravyeShu yathAsambhavan gnAtavyamityartha ..114.. evan sadutpAdAsadutpAdakathanen prathamA, sadutpAd- visheShavivaraNarUpeN dvitIyA, tathaivAsadutpAdavisheShavivaraNarUpeN tRutIyA, dravyaparyAyayorekatvAnekatva- pratipAdanen chaturthIti sadutpAdAsadutpAdavyAkhyAnamukhyatayA gAthAchatuShTayen saptamasthalan gatam . ath samastadurnayaikAntarUpavivAdaniShedhikAn nayasaptabhanggIn vistArayati — atthi tti ya syAdastyev . syAditi
vahAn, ek Ankhase dekhA jAnA vah ekadesh avalokan hai aur donon Ankhonse dekhanA vah sarvAvalokan (-sampUrNa avalokan) hai . isaliye sarvAvalokanamen dravyake anyatva aur ananyatva virodhako prApta nahIn hote .
bhAvArtha : — pratyek dravya sAmAnya – visheShAtmak hai, isaliye pratyek dravya vahakA vahI rahatA hai aur badalatA bhI hai . dravyakA svarUp hI aisA ubhayAtmak honese dravyake ananyatvamen aur anyatvamen virodh nahIn hai . jaise – marIchi aur bhagavAn mahAvIrakA jIvasAmAnyakI apekShAse ananyatva aur jIv visheShonkI apekShAse anyatva honemen kisI prakArakA virodh nahIn hai .
dravyArthikanayarUpI ek chakShuse dekhane par dravyasAmAnya hI gnAt hotA hai, isaliye dravya ananya arthAt vahakA vahI bhAsit hotA hai aur paryAyArthikanayarUpI dUsarI ek chakShuse dekhane par dravyake paryAyarUp visheSh gnAt hote hain, isaliye dravya anya -anya bhAsit hotA hai . donon nayarUpI donon chakShuonse dekhane par dravyasAmAnya aur dravyake visheSh donon gnAt hote hain, isaliye dravya ananya tathA anya -anya donon bhAsit hotA hai ..114..