sata, pararUpeNAsata, svapararUpAbhyAn yugapadvaktumashakyasya, svapararUpAbhyAn krameN satosatashcha,
svarUpasvapararUpayaugapadyAbhyAn sato vaktumashakyasya cha, pararUpasvapararUpayaugapadyAbhyAmasato vaktum-
shakyasya cha, svarUpapararUpasvapararUpayaugapadyai satosato vaktumashakyasya chAnantadharmaNo dravyasyai-
kaikan dharmamAshritya vivakShitAvivakShitavidhipratiShedhAbhyAmavatarantI saptabhangikaivakAravishrAntam-
kortha . kathanchidvivakShitaprakAreN paradravyAdichatuShTayen 2 . havadi bhavati . kathambhUtam . avattavvamidi
syAdavaktavyamev . syAditi kortha . kathanchidvivakShitaprakAreN yugapatsvaparadravyAdichatuShTayen 3 .
syAdasti, syAnnAsti, syAdavaktavyan, syAdastinAsti, syAdastyevAvaktavyan, syAnnAstyevAvaktavyan,
syAdastinAstyevAvaktavyam . puNo puna itthambhUtam kin bhavati . davvan paramAtmadravyan kartRu . punarapi kathambhUtan
bhavati . tadubhayan syAdastinAstyev . syAditi kortha . kathanchidvivakShitaprakAreN krameN svapar-
dravyAdichatuShTayen 4 . kathambhUtan saditthamitthan bhavati . AdiTThan AdiShTan vivakShitan sat . ken kRutvA .
pajjAeN du paryAyeN tu prashnottararUpanayavibhAgen tu . kathambhUten . keN vi kenApi vivakShiten
naigamAdinayarUpeN . aNNan vA anyadvA sanyogabhanggatrayarUpeN . tatkathyate — syAdastyevAvaktavyan . syAditi
kortha . kathanchit vivakShitaprakAreN svadravyAdichatuShTayen yugapatsvaparadravyAdichatuShTayen cha 5 .
syAnnAstyevAvakta vyan . syAditi kortha . ka thanchit vivakShitaprakAreN paradravyAdichatuShTayen
yugapatsvaparadravyAdichatuShTayen cha 6 . syAdastinAstyevAvaktavyan . syAditi kortha . kathanchit
vivakShitaprakAreN krameN svaparadravyAdichatuShTayen yugapatsvaparadravyAdichatuShTayen cha 7 . pUrvan panychAstikAye
syAdastItyAdipramANavAkyen pramANasaptabhanggI vyAkhyAtA, atra tu syAdastyev, yadevakAragrahaNan
tannayasaptabhanggIgnApanArthamiti bhAvArtha . yathedan nayasaptabhanggIvyAkhyAnan shuddhAtmadravye darshitan tathA yathAsambhavan
kahAnajainashAstramAlA ]
gneyatattva -pragnApan
227
dravyakA kathan karanemen, (1) jo svarUpase ‘sat’ hai; (2) jo pararUpase ‘asat’
hai; (3) jisakA svarUp aur pararUpase yugapat ‘kathan ashakya’ hai; (4) jo svarUpase
aur pararUpase kramasha ‘sat aur asat’ hai; (5) jo svarUpase, aur svarUp -pararUpase
yugapat ‘sat aur avaktavya’ hai; (6) jo pararUpase, aur svarUp -pararUpase yugapat
‘asat aur avaktavya’ hai; tathA (7) jo svarUpase par -rUp aur svarUp -pararUpase
yugapat ‘sat’, ‘asat’ aur ‘avaktavya’ hai — aise ananta dharmomvAle dravyake ek ek
dharmakA Ashray lekar 1vivakShit -avivakShitatAke vidhi -niShedhake dvArA pragaT honevAlI
1. vivakShit (kathanIy) dharmako mukhya karake usakA pratipAdan karanese aur avivakShit (na kahane yogya)
dharmako gauN karake usakA niShedh karanese saptabhangI pragaT hotI hai .