parama nIrAgaparamAtmopalambhapariNatirUpa AgamabhAShayA paramayathAkhyAtachAritrarUpo vA yosau paramo dharma, sa kevalagnAnAdyanantachatuShTayavyaktirUpasya kAryasamayasArasyotpAdakatvAtsaphalopi naranArakAdi- paryAyakAraNabhUtan gnAnAvaraNAdikarmabandhan notpAdayati, tata kAraNAnniShphala . tato gnAyate naranArakAdisansArakAryan mithyAtvarAgAdikriyAyA phalamiti . athavAsya sUtrasya dvitIyavyAkhyAnan kriyate — yathA shuddhanayen rAgAdivibhAven na pariNamatyayan jIvastathaivAshuddhanayenApi na pariNamatIti yaduktan sAnkhyen tannirAkRutam . kathamiti chet . ashuddhanayen mithyAtvarAgAdivibhAvapariNat- jIvAnAn naranArakAdiparyAyapariNatidarshanAditi . evan prathamasthale sUtragAthA gatA ..116.. ath manuShyAdikAryakI niShpAdak honese saphal hI hai; aur, jaise dUsare aNuke sAth sambandh jisakA naShTa ho gayA hai aise aNukI pariNati dviaNuk kAryakI niShpAdak nahIn hai usIprakAr, mohake sAth milanakA nAsh hone par vahI kriyA — dravyakI paramasvabhAvabhUt honese ‘paramadharma’ nAmase kahI jAnevAlI aisI — manuShyAdikAryakI niShpAdak na honese aphal hI hai .
bhAvArtha : — chaitanyapariNati vah AtmAkI kriyA hai . moh rahit kriyA manuShyAdi- paryAyarUp phal utpanna nahIn karatI, aur moh sahit 1kriyA avashya manuShyAdiparyAyarUp phal utpanna karatI hai . moh sahit bhAv ek prakArake nahIn hote, isaliye usake phalarUp manuShyAdiparyAyen bhI TankotkIrNa – shAshvat – ekarUp nahIn hotIn .. 116..
ab, yah vyakta karate hain ki manuShyAdiparyAyen jIvako kriyAke phal hain : — 1. mUl gAthAmen prayukta ‘kriyA’ shabdase moh sahit kriyA samajhanI chAhiye . moh rahit kriyAko to ‘param
nAmAkhya karma svabhAvathI nij jIvadravya -svabhAvane abhibhUt karI tiryanch, dev, manuShya vA nArak kare. 117.