Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 236 of 513
PDF/HTML Page 269 of 546

 

nAnAtvAbhyAm . yadA khalu bhangotpAdayorekatvan tadA pUrvapakSha, yadA tu nAnAtvan tadottara . tathA hiyathA ya ev ghaTastadev kuNDamityukte ghaTakuNDasvarUpayorekatvAsambhavAttadubhayAdhArabhUtA mRuttikA sambhavati, tathA ya ev sambhava sa ev vilay ityukte sambhavavilay- svarUpayorekatvAsambhavAttadubhayAdhArabhUtan dhrauvyan sambhavati; tato devAdiparyAye sambhavati manuShyAdi- paryAye vilIyamAne cha ya ev sambhava sa ev vilay iti kRutvA tadubhayAdhArabhUtan dhrauvyavajjIvadravyan sambhAvyat ev . tata sarvadA dravyatven jIvaShTankotkIrNovatiShThate . api cha yathAnyo ghaTonyatkuNDamityukte tadubhayAdhArabhUtAyA mRuttikAyA anyatvAsambhavAt ghaTakuNDa- svarUpe sambhavata, tathAnya sambhavonyo vilay ityukte tadubhayAdhArabhUtasya dhrauvyasyAnyatvA- bhanggasamudbhavo yatra sambhavati kShaNabhanggasamudbhavastasminkShaNabhanggasamudbhave vinashvare paryAyArthikanayen jane loke jagati kashchidapi, tasmAnnaiv jAyate na chotpadyat iti hetun vadati . jo hi bhavo so vilao dravyArthikanayen yo hi bhavassa ev vilayo yata kAraNAt . tathAhimuktAtmanAn ya ev sakalavimalakevalagnAnAdirUpeN mokShaparyAyeN bhav utpAda sa ev nishchayartttttnatrayAtmakanishchayamokShamArgaparyAyeN vilayo vinAshastau cha mokShaparyAyamokShamArgaparyAyau kAryakAraNarUpeN bhinnau, tadubhayAdhArabhUtan yatparamAtmadravyan tadev, mRutpiNDa- utpAdake sAth (bhI) juDA huA hai . aur yah virodhako prApta nahIn hotA; kyonki udbhav aur vilayakA ekapanA aur anekapanA hai . jab udbhav aur vilayakA ekapanA hai tab pUrvapakSha hai, aur jab anekapanA hai tab uttarapakSha hai . (arthAtjab utpAd aur vinAshake ekapanekI apekShA lI jAy tab yah pakSha phalit hotA hai ki‘na to koI utpanna hotA hai aur na naShTa hotA hai; aur jab utpAd tathA vinAshake anekapanekI apekShA lI jAy tab pratikShaN honevAle vinAsh aur utpAdakA pakSha phalit hotA hai .) vah isaprakAr hai :

jaise :‘jo ghaDA hai vahI kUnDA hai’ aisA kahA jAne par, ghaDe aur kUnDeke svarUpakA ekapanA asambhav honese, un dononkI AdhArabhUt miTTI pragaT hotI hai, usIprakAr ‘jo utpAd hai vahI vinAsh hai’ aisA kahA jAne par utpAd aur vinAshake svarUpakA ekapanA asambhav honese un dononkA AdhArabhUt dhrauvya pragaT hotA hai; isaliye devAdiparyAyake utpanna hone aur manuShyAdiparyAyake naShTa hone par, ‘jo utpAd hai vahI vilay hai’ aisA mAnanese (is apekShAse) un dononkA AdhArabhUt dhrauvyavAn jIvadravya pragaT hotA hai (-lakShamen AtA hai ) isaliye sarvadA dravyapanese jIv TankotkIrNa rahatA hai

.

aur phi ra, jaise ‘anya ghaDA hai aur anya kUnDA hai’ aisA kahA jAne par un dononkI AdhArabhUt miTTIkA anyapanA (-bhinna -bhinnapanA) asambhavit honese ghaDekA aur kUnDekA (-dononkA bhinna -bhinna) svarUp pragaT hotA hai, usIprakAr ‘anya utpAd hai aur anya vyay

236pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-