dvipradeshAdyudbhavahetubhUtatathAvidhasnigdharUkShaguNapariNAmashaktisvabhAvAtpradeshodbhavatvamasti . tata paryAyeNAnekapradeshatvasyApi sambhavAt dvayAdisankhyeyAsankhyeyAnantapradeshatvamapi nyAyyan pudgalasya ..137..
paramANorgatipariNate sahakAritven vartate . kasya sambandhI yosau paramANu . padesamettassa davvajAdassa pradeshamAtrapudgalajAtirUpaparamANudravyasya . kin kurvata . vadivadado vyatipatato mandagatyA gachchhata . kan prati . padesan kAlANuvyAptamekapradesham . kasya sambandhinam . AgAsadavvassa AkAshadravyasyeti . tathAhi – kAlANurapradesho bhavati . kasmAt . dravyeNaikapradeshatvAt . athavA yathA snehaguNen pudgalAnAn tathApi do 1pradeshAdike udbhavake hetubhUt tathAvidh (us prakArake) snigdha -rUkShaguNarUp pariNamit honekI shaktirUp svabhAvake kAraN usake pradeshonkA udbhav hai; isaliye paryAyase anekapradeshIpanekA bhI sambhav honese pudgalako dvipradeshIpanese lekar sankhyAt, asankhyAt aur anantapradeshIpanA bhI nyAyayukta hai ..137.. ab, ‘kAlANu apradeshI hI hai’ aisA niyam karate hain (arthAt darashAte hain : — )
anvayArtha : — [samaya tu ] kAl to [apradesha ] apradeshI hai, [pradeshamAtrasya dravyajAtasya ] pradeshamAtra pudgal -paramANu [AkAshadravyasya pradeshan ] AkAsh dravyake pradeshako [vyatipatata ] mand gatise ullanghan kar rahA ho tab [sa vartate ] vah vartatA hai arthAt nimittabhUtatayA pariNamit hotA hai ..138..
chhe kAL to apradesh; ekapradesh paramANu yadA AkAshadravya taNo pradesh atikrame, varte tadA. 138.
272pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. dvipradeshI ityAdi skandhonkI utpattike kAraNabhUt jo snigdha -rUkSha guN hain unarUp pariNamit honekI shakti pudgalakA svabhAv hai .