ekko va duge bahugA sankhAtIdA tado aNantA ya .
pradeshaprachayo hi tiryakprachaya samayavishiShTavRuttiprachayastadUrdhvaprachaya . tatrAkAshasyA- vasthitAnantapradeshatvAddharmAdharmayoravasthitAsankhyeyapradeshatvAjjIvasyAnavasthitAsankhyeyapradeshatvAtpudgalasya nirUpayati — ekko va duge bahugA sankhAtIdA tado aNantA ya eko vA dvau bahava sankhyAtItAstatonantAshcha . davvANan cha padesA santi hi kAladravyan vihAy panychadravyANAn sambandhin ete pradeshA yathAsambhavan santi hi sphu Tam . samay tti kAlassa kAlasya puna pUrvoktasankhyopetA samayA santIti . tadyathA – ekAkAraparam- samarasIbhAvapariNataparamAnandaikalakShaNasukhAmRutabharitAvasthAnAn kevalagnAnAdivyaktirUpAnantaguNAdhArabhUtAnAn lokAkAshapramitashuddhAsankhyeyapradeshAnAn muktAtmapadArthe yosau prachaya samUha samudAyo rAshi sa . kin kin bhaNyate . tiryakprachay iti tiryaksAmAnyamiti vistArasAmAnyamiti akramAnekAnta iti cha
ab, 1tiryakprachay tathA 2U rdhvaprachay batalAte hain : —
anvayArtha : — [dravyANAn cha ] dravyonke [eka ] ek, [dvau ] do, [bahava ] bahutase, [sankhyAtItA ] asankhya, [vA ] athavA [tata anantA cha ] ananta [pradeshA ] pradesh [santi hi ] hain . [kAlasya ] kAlase [samayA iti ] ‘samay’ hain ..141..
TIkA : — pradeshonkA prachay (samUh) tiryakprachay aur samayavishiShTa 3vRuttiyonkA samUh vah U rdhvaprachay hai .
vahAn AkAsh avasthit (-nishchal, sthir) ananta pradeshI honese dharma tathA adharma avasthit asankhya pradeshI honese jIv anavasthit (asthir) asankhyapradeshI hai aur pudgal
bahu vA asankhya, anant chhe; vaLI hoy samayo kALane. 141.
1. tiryak = tirachhA; ADA; kShetra - apekShit (pradeshonkA phai lAv) .
2. U rdhva = UnchA; kAl - apekShit .
3. vRutti = vartanA; pariNati; paryAy; utpAd -vyay -dhrauvya; astitva .