ath punarapyAtmanotyantavibhaktatvasiddhaye gativishiShTavyavahArajIvatvahetuparyAyasvarUp- mupavarNayati — atthittaNichchhidassa hi atthassatthantaramhi sambhUdo .
prANA kartAra kathamanucharanti kathamAshrayanti . na kathamapIti . tato gnAyate kaShAyendriyavijay ev panychendriyAdiprANAnAn vinAshakAraNamiti ..151.. evan ‘sapadesehin samaggo’ ityAdi gAthAShTaken sAmAnyabhedabhAvanAdhikAra samApta . athAnantaramekapanychAshadgAthAparyantan visheShabhedabhAvanAdhikAra kathyate . tatra visheShAntarAdhikArachatuShTayan bhavati . teShu chaturShu madhye shubhAdyupayogatrayamukhyatve- naikAdashagAthAparyantan prathamavisheShAntarAdhikAra prArabhyate . tatra chatvAri sthalAni bhavanti . tasminnAdau narAdiparyAyai sah shuddhAtmasvarUpasya pRuthaktvaparignAnArthan ‘atthittaNichchhidassa hi’ ityAdi yathAkrameN gAthAtrayam . tadanantaran teShAn sanyogakAraNan ‘appA uvaogappA’ ityAdi gAthAdvayam . tadanantaran shubhAshubhashuddhopayogatrayasUchanamukhyatven ‘jo jANAdi jiNinde’ ityAdi gAthAtrayam . tadanantaran kAyavAngmanasAn shuddhAtmanA sah bhedakathanarUpeN ‘NAhan deho’ ityAdi gAthAtrayam . evamekAdashagAthAbhi AtmAmen sunishchalatayA basatA hai usake-) uparaktapanekA abhAv hotA hai . us abhAvase paudgalik prANonkI paramparA aTak jAtI hai .
isaprakAr paudgalik prANonkA uchchhed karane yogya hai ..151..
ab phi ra bhI, AtmAkI atyanta vibhaktatA siddha karaneke liye, vyavahAr jIvatvake hetu aisI jo gativishiShTa (dev – manuShyAdi) paryAyonkA svarUp kahate hain : —
anvayArtha : — [astitvanishchitasya arthasya hi ] astitvase nishchit arthakA (dravyakA) [arthAntare sambhUta ] anya arthamen (dravyamen) utpanna [artha ] jo artha (-bhAv) [sa paryAya ] vah paryAy hai — [sansthAnAdiprabhedai ] ki jo sansthAnAdi bhedon sahit hotI hai ..152..
je artha te paryAy chhe, jyAn bhed sansthAnAdino. 152.