Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 301 of 513
PDF/HTML Page 334 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]
gneyatattva -pragnApan
301

tata svarUpAstitvamev svaparavibhAgasiddhaye pratipadamavadhAryam . tathA hiyachchetanatvAnvayalakShaNan dravyan, yashchetanAvisheShatvalakShaNo guNo, yashchetanatvavyatirekalakShaNa paryAyastattrayAtmakan, yA pUrvottaravyatirekasparshinA chetanatven sthitiryAvuttarapUrvavyatirekatven chetanasyotpAdavyayau tattrayAtmakan cha svarUpAstitvan yasya nu svabhAvohan sa khalvayamanya . yachchAchetanatvAnvayalakShaNan dravyan, yochetanAvisheShatvalakShaNo guNo, yochetanatvavyatirekalakShaNa paryAyastattrayAtmakan, yA pUrvottaravyatirekasparshinAchetanatven sthitiryAvuttarapUrvavyatirekatvenAchetanasyotpAdavyayau tattrayAtmakan cha svarUpAstitvan yasya tu svabhAva pudgalasya sa khalvayamanya . nAsti me mohosti svaparavibhAga ..154.. sadbhAvanibaddham . punarapi kimvishiShTam . tihA samakkhAdan tridhA samAkhyAtan kathitam . kevalagnAnAdayo guNA siddhatvAdivishuddhaparyAyAstadubhayAdhArabhUtan paramAtmadravyatvamityuktalakShaNatrayAtmakan tathaiv shuddhotpAdavyayadhrauvyatrayAtmakan cha yatpUrvoktan svarUpAstitvan ten kRutvA tridhA samyagAkhyAtan kathitan pratipAditam . punarapi kathambhUtan AtmasvabhAvam . saviyappan savikalpan pUrvoktadravyaguNaparyAyarUpeN sabhedam . ya itthambhUtamAtmasvabhAvan jAnAti, Na muhadi so aNNadaviyamhi na muhyati sonyadravye, sa tu svaparake vibhAgakA hetu hotA hai, isaliye svarUpastitva hI svaparake vibhAgakI siddhike liye padpad par avadhAranA (lakShyayen lenA) chAhiye . vah isaprakAr hai :

(1) chetanatvakA anvay jisakA lakShaN hai aisA jo dravya, (2) chetanAvisheShatva (chetanAkA visheShapanA) jisakA lakShaN hai aisA jo guN aur (3) chetanatvakA vyatirek jisakA lakShaN hai aisI jo paryAyyah trayAtmak (aisA svarUpastitva), tathA (1) pUrva aur uttar vyatirekako sparshakaranevAle chetanatvarUpase jo dhrauvya aur (23) chetanake uttar tathA pUrva vyatirekarUpase jo utpAd aur vyayyah trayAtmak (aisA) svarUpastitva jisakA svabhAv hai aisA main vAstavamen yah anya hUn, (arthAt main pudgalase ye bhinna rahA) . aur (1) achetanatvakA anvay jisakA lakShaN hai aisA jo dravya, (2) achetanA visheShatva jisakA lakShaN hai aisA jo guN aur (3) achetanatvakA vyatirek jisakA lakShaN hai aisI jo paryAyyah trayAtmak (aisA svarUpaastitva) tathA (1) pUrva aur uttar vyatirekako sparshakaranevAle achetanatvarUpase jo dhrauvya aur (23) achetanake uttar tathA pUrva vyatirekarUpase jo utpAd aur vyayyah trayAtmak aisA svarUpastitva jis pudgalakA svabhAv hai vah vAstavamen (mujhase) anya hai . (isaliye) mujhe moh nahIn hai; sva -parakA vibhAg hai .

1. pUrva arthAt pahalekA; aur uttar arthAt bAdakA . (chetan pUrva aur uttarakI donon paryAyonko sparsha karatA hai; is apekShAse dhrauvya hai; bAdakI arthAt vartamAn paryAyakI apekShAse utpAd hai aur pahalekI paryAyakI
apekShAse vyay hai
.)