Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 304 of 513
PDF/HTML Page 337 of 546

 

upayogo yadi hi shubha puNyan jIvasya sanchayan yAti .
ashubho vA tathA pApan tayorabhAve na chayosti ..156..

upayogo hi jIvasya paradravyasanyogakAraNamashuddha . sa tu vishuddhisanklesharUpoparAgavashAt shubhAshubhatvenopAttadvaividhya, puNyapApatvenopAttadvaividhyasya paradravyasya sanyogakAraNatven nirvarta- yati . yadA tu dvividhasyApyasyAshuddhasyAbhAva kriyate tadA khalUpayoga shuddha evAvatiShThate . sa punarakAraNamev paradravyasanyogasya ..156..

ath shubhopayogasvarUpan prarUpayati bhavatIti vichArayatiuvaogo jadi hi suho upayogo yadi chet hi sphu Tan shubho bhavati . puNNan jIvassa sanchayan jAdi tadA kAle dravyapuNyan kartRu jIvasya sanchayamupachayan vRuddhin yAti badhyat ityartha . asuho vA tah pAvan ashubhopayogo vA tathA tenaiv prakAreN puNyavaddravyapApan sanchayan yAti . tesimabhAve Na chayamatthi tayorabhAve na chayosti . nirdoShinijaparamAtmabhAvanArUpeN shuddhopayogabalen yadA tayordvayo shubhAshubho- payogayorabhAva kriyate tadobhaya sanchaya karmabandho nAstItyartha ..156.. evan shubhAshubhashuddhopayog- trayasya sAmAnyakathanarUpeN dvitIyasthale gAthAdvayan gatam . ath visheSheN shubhopayogasvarUpan

anvayArtha :[upayoga ] upayog [yadi hi ] yadi [shubha ] shubh ho [jIvasya ] to jIvake [puNyan ] puNya [sanchayan yAti ] sanchayako prApta hotA hai [tathA vA ashubha ] aur yadi ashubh ho [pApan ] to pAp sanchay hotA hai . [tayo abhAve ] unake (dononke) abhAvamen [chaya nAsti ] sanchay nahIn hotA ..156..

TIkA :jIvako paradravyake sanyogakA kAraN ashuddha upayog hai . aur vah vishuddhi tathA sanklesharUp uparAgake kAraN shubh aur ashubharUpase dvividhatAko prApta hotA huA, jo puNya aur pAparUpase dvividhatAko prApta hotA hai aisA jo paradravya usake sanyogake kAraNarUpase kAm karatA hai . (uparAg mandakaShAyarUp aur tIvrakaShAyarUpase do prakArakA hai, isaliye ashuddha upayog bhI shubhashubhake bhedase do prakArakA hai; usamense shubhopayog puNyarUp paradravyake sanyogakA kAraN hotA hai aur ashubhopayog pAparUp paradravyake sanyogakA kAraN hotA hai .) kintu jab donon prakArake ashuddhopayogakA abhAv kiyA jAtA hai tab vAstavamen upayog shuddha hI rahatA hai; aur vah to paradravyake sanyogakA akAraN hI hai . (arthAt shuddhopayog paradravyake sanyogakA kAraN nahIn hai ) ..156..

ab shubhopayogakA svarUp kahate hain :

304pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-