Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 326 of 513
PDF/HTML Page 359 of 546

 

pannasya grahaNan yasyetyatIndriyagnAnamayatvasya pratipatti . na lingairindriyairgrAhyatAmApannasya grahaNan yasyetIndriyapratyakShAviShayatvasya . na lingAdindriyagamyAddhUmAdagneriv grahaNan yasyetIndriy- pratyakShapUrvakAnumAnAviShayatvasya . na lingAdev parai grahaNan yasyetyanumeyamAtratvAbhAvasya . na lingAdev pareShAn grahaNan yasyetyanumAtRumAtratvAbhAvasya . na lingAtsvabhAven grahaNan yasyeti pratyakShagnAtRutvasya . na lingenopayogAkhyalakShaNen grahaNan gneyArthAlambanan yasyeti bahirarthAlamban- gnAnAbhAvasya . na lingasyopayogAkhyalakShaNasya grahaNan svayamAharaNan yasyetyanAhAryagnAnatvasya . na lingasyopayogAkhyalakShaNasya grahaNan pareN haraNan yasyetyahAryagnAnatvasya . na linge ‘phAsehi poggalANan’ ityAdi sUtradvayam . tata paran nishchayen dravyabandhakAraNatvAdrAgAdipariNAm ev bandha iti kathanamukhyatayA ‘ratto bandhadi’ ityAdi gAthAtrayam . ath bhedabhAvanAmukhyatven ‘bhaNidA puDhavI’ ityAdi sUtradvayam . tadanantaran jIvo rAgAdipariNAmAnAmev kartA, na cha dravyakarmaNAmiti kathanamukhyatven pratipatti (prApti, pratipAdan) karaneke liye hai . vah isaprakAr hai :(1) grAhak (-gnAyak) jisake lingonke dvArA arthAt indriyonke dvArA grahaN (-jAnanA) nahIn hotA vah alingagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA atIndriyagnAnamay’ hai is arthakI prApti hotI hai . (2) grAhya (gney) jisakA lingonke dvArA arthAt indriyonke dvArA grahaN (-jAnanA) nahIn hotA vah alingagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA indriyapratyakShakA viShay nahIn hai’ is arthakI prApti hotI hai . (3) jaise dhunense agnikA grahaN (gnAn) hotA hai, usIprakAr ling dvArA, arthAt indriyagamya (-indriyonse jAnane yogya chihna) dvArA jisakA grahaN nahIn hotA vah alingagrahaN hai . isaprakAr ‘AtmA indriyapratyakShapUrvak anumAnakA viShay nahIn hai’ aise arthakI prApti hotI hai . (4) dUsaronke dvArAmAtra ling dvArA hI jisakA grahaN nahIn hotA vah alingagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA anumey mAtra (keval anumAnase hI gnAt hone yogya) nahIn hai’ aise arthakI prApti hotI hai . (5) jisake lingase hI parakA grahaN nahIn hotA vah alingagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA anumAtAmAtra (keval anumAn karanevAlA ho) nahIn hai’ aise arthakI prApti hotI hai . (6) jisake lingake dvArA nahIn kintu svabhAvake dvArA grahaN hotA hai vah alingagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA pratyakSha gnAtA hai’ aise arthakI prApti hotI hai . (7) jisake ling dvArA arthAt upayoganAmak lakShaN dvArA grahaN nahIn hai arthAt gney padArthonkA Alamban nahIn hai, vah alingagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmAke bAhya padArthonkA AlambanavAlA gnAn nahIn hai’ aise arthakI prApti hotI hai . (8) jo lingako arthAt upayog nAmak lakShaNako grahaN nahIn karatA arthAt svayam (kahIn bAharase) nahIn lAtA so alingagrahaN hai; isaprakAr ‘AtmA jo kahInse nahIn lAyA jAtA aise gnAnavAlA hai’ aise arthakI prApti hotI hai . (9) jise lingakA arthAt upayoganAmak lakShaNakA grahaN arthAt parase haraN

326pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-