na khalvAtmana pudgalapariNAma karma, paradravyopAdAnahAnashUnyatvAt . yo hi yasya pariNamayitA dRuShTa sa na tadupAdAnahAnashUnyo dRuShTa, yathAgnirayapiNDasya . AtmA tu tulyakShetravartitvepi paradravyopAdAnahAnashUnya ev . tato na sa pudgalAnAn karmabhAven pariNamayitA syAt ..185..
sa idANin kattA san sagapariNAmassa davvajAdassa .
rAgAdipariNAmarUpan nishchayen bhAvakarma bhaNyate . kasmAt . tatpAyapiNDavattenAtmanA prApyatvAdvyA- pyatvAditi . poggaladavvamayANan Na du kattA savvabhAvANan chidrUpAtmano vilakShaNAnAn pudgaladravyamayAnAn na tu kartA sarvabhAvAnAn gnAnAvaraNAdidravyakarmaparyAyANAmiti . tato gnAyate jIvasya rAgAdisvapariNAm ev karma, tasyaiv sa karteti ..184.. athAtmana kathan dravyakarmarUpapariNAma karma na syAditi prashne samAdhAnan dadAti — geNhadi Nev Na munchadi ka redi Na hi poggalANi kammANi jIvo yathA nirvikalpasamAdhirata paramamuni
anvayArtha : — [jIva ] jIv [sarvakAleShu ] sabhI kAlommen [pudgalamadhye vartamAna api ] pudgalake madhyamen rahatA huA bhI [pudgalAni karmANi ] paudgalik karmonko [hi ] vAstavamen [gRuhNAti na ev ] na to grahaN karatA hai, [na muchanti ] na chhoDatA hai, aur [na karoti ] na karatA hai ..186..
TIkA : — vAstavamen pudgalapariNAm AtmAkA karma nahIn hai, kyonki vah paradravyake grahaN – tyAgase rahit hai; jo jisakA pariNamAnevAlA dekhA jAtA hai vah usake grahaNatyAgase rahit nahIn dekhA jAtA; jaise — agni loheke golemen grahaN – tyAg rahit hotI hai . AtmA to tulya kShetramen vartatA huA bhI (-paradravyake sAth ekakShetrAvagAhI honepar bhI) paradravyake grahaN – tyAgase rahit hI hai . isaliye vah pudgalonko karmabhAvase pariNamAnevAlA nahIn hai ..185..
tab (yadi AtmA pudgalonko karmarUp pariNamit nahIn karatA to phi ra) AtmA kisaprakAr pudgal karmonke dvArA grahaN kiyA jAtA hai aur chhoDA jAtA hai ? isakA ab nirUpaN karate hain : —
tethI grahAy ane kadApi mukAy chhe karmo vaDe. 186.