soyamAtmA paradravyopAdAnahAnashUnyopi sAmpratan sansArAvasthAyAn nimittamAtrIkRut- paradravyapariNAmasya svapariNAmamAtrasya dravyatvabhUtatvAt kevalasya kalayan kartRutvan, tadev tasya svapariNAman nimittamAtrIkRutyopAttakarmapariNAmAbhi pudgaladhUlIbhirvishiShTAvagAharUpeNopAdIyate kadAchinmuchyate cha ..186.. parabhAvan na gRuhNAti na munychati na cha karotyupAdAnarUpeN lohapiNDo vAgnin tathAyamAtmA na cha gRuhNAti na cha munychati na cha karotyupAdAnarUpeN pudgalakarmANIti . kin kurvannapi . poggalamajjhe vaTTaNNavi savvakAlesu kShIranIranyAyen pudgalamadhye varttamAnopi sarvakAleShu . anen ki muktan bhavati . yathA siddho bhagavAn pudgalamadhye varttamAnopi paradravyagrahaNamochanakaraNarahitastathA shuddhanishchayen shaktirUpeN sansArI jIvopIti bhAvArtha ..185.. ath yadyayamAtmA pudgalakarma na karoti na cha munychati tarhi bandha kathan, tarhi mokShopi kathamiti prashne pratyuttaran dadAti --sa idANin kattA san sa idAnIn kartA san . sa pUrvoktalakShaN AtmA, idAnIn kortha evan pUrvokta nayavibhAgen, kartA san . kasya . sagapariNAmassa nirvikAranityA-
anvayArtha : — [sa ] vah [idAnIn ] abhI (sansArAvasthAmen) [dravyajAtasya ] dravyase (Atmadravyase) utpanna honevAle [svakapariNAmasya ] (ashuddha) svapariNAmakA [kartA san ] kartA hotA huA [karmadhUlibhi ] karmarajase [AdIyate ] grahaN kiyA jAtA hai aur [kadAchit vimuchyate ] kadAchit chhoDA jAtA hai ..186..
TIkA : — so yah AtmA paradravyake grahaN – tyAgase rahit hotA huA bhI abhI sansArAvasthAmen, paradravyapariNAmako nimittamAtra karate hue keval svapariNAmamAtrakA — us svapariNAmake dravyatvabhUt honese — kartRutvakA anubhav karatA huA, usake isI svapariNAmako nimittamAtra karake karmapariNAmako prApta hotI huI aisI pudgalarajake dvArA vishiShTa avagAharUpase grahaN kiyA jAtA hai aur kadAchit chhoDA jAtA hai .
bhAvArtha : — abhI sansArAvasthAmen jIv paudgalik karmapariNAmako nimittamAtra karake apane ashuddha pariNAmakA hI kartA hotA hai (kyonki vah ashuddha pariNAm svadravyase utpanna hotA hai ), paradravyakA kartA nahIn hotA . isaprakAr jIv apane ashuddha pariNAmakA kartA hone par jIvake usI ashuddha pariNAmako nimittamAtra karake karmarUp pariNamit hotI huI pudgalaraj visheSh avagAharUpase jIvako grahaN1 karatI hai, aur kabhI (sthitike anusAr rahakar athavA jIvake
346pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. karmapariNat pudgalonkA jIvake sAth visheSh avagAharUpase rahaneko hI yahAn karmapudgalonke dvArA jIvakA ‘grahaN honA’ kahA hai .