Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 52 of 513
PDF/HTML Page 85 of 546

 

yadi te na santyarthA gnAne gnAnan na bhavati sarvagatam .
sarvagatan vA gnAnan kathan na gnAnasthitA arthA ..31..

yadi khalu nikhilAtmIyagneyAkArasamarpaNadvAreNAvatIrNA sarverthA na pratibhAnti gnAne tadA tanna sarvagatamabhyupagamyet . abhyupagamyet vA sarvagatan, tarhi sAkShAt samvedanamukurunda- bhUmikAvatIrNa(prati)bimbasthAnIyasvIyasvIyasamvedyAkArakAraNAni paramparayA pratibimbasthAnIy- samvedyAkArakAraNAnIti kathan na gnAnasthAyinorthA nishchIyante .. 31 .. vA NANan vyavahAreN sarvagatan gnAnan sammatan chedbhavatAn kahan Na NANaTThiyA aTThA tarhi vyavahAranayen svakIyagneyAkAraparichchhittisamarpaNadvAreN gnAnasthitA arthA kathan na bhavanti kintu bhavantyeveti . atrAyamabhiprAya --yat ev vyavahAreN gneyaparichchhittyAkAragrahaNadvAreN gnAnan sarvagatan bhaNyate, tasmAdev gneyaparichchhittyAkArasamarpaNadvAreN padArthA api vyavahAreN gnAnagatA bhaNyanta iti ..31.. ath gnAnina padArthai sah yadyapi vyavahAreN grAhyagrAhakasambandhosti tathApi sanshleShAdisambandho nAsti, ten kAraNen gneyapadArthai sah bhinnatvameveti pratipAdayatigeNhadi Nev Na

anvayArtha :[yadi ] yadi [te arthA ] ve padArtha [gnAne na santi ] gnAnamen na hon to [gnAnan ] gnAn [sarvagatan ] sarvagat [na bhavati ] nahIn ho sakatA [vA ] aur yadi [gnAnan sarvagatan ] gnAn sarvagat hai to [arthA ] padArtha [gnAnasthitA ] gnAnasthit [kathan na ] kaise nahIn hain ? (arthAt avashya hain) ..31..

TIkA :yadi samasta sva -gneyAkAronke samarpaN dvArA (gnAnamen) avatarit hote hue samasta padArtha gnAnamen pratibhAsit na hon to vah gnAn sarvagat nahIn mAnA jAtA . aur yadi vah (gnAn) sarvagat mAnA jAye, to phi ra (padArtha) sAkShAt gnAnadarpaN -bhUmikAmen avatarit 1bimbakI bhAnti apane -apane gneyAkAronke kAraN (honese) aur 2paramparAse pratibimbake samAn gneyAkAronke kAraN honese padArtha kaise gnAnasthit nishchit nahIn hote ? (avashya hI gnAnasthit nishchit hote hain)

bhAvArtha :darpaNamen mayUr, mandir, sUrya, vRukSha ityAdike pratibimba paDate hain . vahAn nishchayase to pratibimba darpaNakI hI avasthAyen hain, tathApi darpaNamen pratibimba dekhakar 3kAryamen kAraNakA upachAr karake vyavahArase kahA jAtA hai ki ‘mayUrAdik darpaNamen hain .’ isIprakAr

gneyAkAr bimba samAn hain aur gnAnamen honevAle gnAnakI avasthArUp gneyAkAr pratibimba samAn hain) .

kAraN hain ) aur paramparAse gnAnakI avasthArUp gneyAkAronke (gnAnAkAronke) kAraN hain .

52pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-

1. bimba = jisakA darpaNamen pratibimb paDA ho vah . (gnAnako darpaNakI upamA dI jAye to, padArthonke

2. padArtha sAkShAt svagneyAkAronke kAraN hain (arthAt padArtha apane -apane dravya -guN -paryAyonke sAkShAt

3. pratibimba naimittik kArya hain aur mayUrAdi nimitta -kAraN hain .