Pravachansar-Hindi (English transliteration). Gatha: 36.

< Previous Page   Next Page >


Page 60 of 513
PDF/HTML Page 93 of 546

 

60pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
vyapadeshavat . na tu yathA pRuthagvartinA dAtreN lAvako bhavati devadattastathA gnAnen gnAyako
bhavatyAtmA . tathA satyubhayorachetanatvamachetanayo sanyogepi na parichchhittiniShpatti . pRuthaktva-
vartinorapi parichchhedAbhyupagame paraparichchheden parasya parichchhittirbhUtiprabhRutInAn cha parichchhittiprasUti-
rananku shA syAt
. kinchsvatovyatiriktasamastaparichchhedyAkArapariNatan gnAnan svayam pariNam-
mAnasya kAryabhUtasamastagneyAkArakAraNIbhUtA sarverthA gnAnavartin ev kathanchidbhavanti; kin
gnAtRugnAnavibhAgakleshakalpanayA
..35..
ath kin gnAnan kin gneyamiti vyanakti
tamhA NANan jIvo Neyan davvan tihA samakkhAdan .
davvan ti puNo AdA paran cha pariNAmasambaddhan ..36..

bhavatIti . ath matam --yathA bhinnadAtreN lAvako bhavati devadattastathA bhinnagnAnen gnAyako bhavatu ko doSh iti . naivam . chhedanakriyAviShaye dAtran bahiranggopakaraNan tadbhinnan bhavatu, abhyantaropakaraNan tu devadattasya chhedanakriyAviShaye shaktivisheShastachchAbhinnamev bhavati; tathArthaparichchhittiviShaye gnAnamevA- bhyantaropakaraNan tathAbhinnamev bhavati, upAdhyAyaprakAshAdibahiranggopakaraNan tadbhinnamapi bhavatu doSho nAsti . yadi cha bhinnagnAnen gnAnI bhavati tarhi parakIyagnAnen sarvepi kumbhastambhAdijaDapadArthA gnAnino (pRuthagvartI) gnAnase AtmA jAnanevAlA (-gnAyak) hai . yadi aisA ho to dononke achetanatA A jAyegI aur achetanonkA sanyog hone par bhI gnapti utpanna nahIn hogI . AtmA aur gnAnake pRuthagvartI hone par bhI yadi AtmAke gnaptikA honA mAnA jAye to paragnAnake dvArA parako gnapti ho jAyegI aur isaprakAr rAkh ityAdike bhI gnaptikA udbhav nirankush ho jAyegA . (‘AtmA aur gnAn pRuthak hain kintu gnAn AtmAke sAth yukta ho jAtA hai isaliye AtmA jAnanekA kArya karatA hai’ yadi aisA mAnA jAye to jaise gnAn AtmAke sAth yukta hotA hai, usIprakAr rAkh, ghaDA, stambh ityAdi samasta padArthonke sAth yukta ho jAye aur usase ve sab padArtha bhI jAnanekA kArya karane lagen; kintu aisA to nahIn hotA, isaliye AtmA aur gnAn pRuthak nahIn hain ) aur, apanese abhinna aise samasta gneyAkArarUp pariNamit jo gnAn hai usarUp svayam pariNamit honevAleko, kAryabhUt samasta gneyAkAronke kAraNabhUt samasta padArtha gnAnavarti hI kathanchit hain . (isaliye) gnAtA aur gnAnake vibhAgakI kliShTa kalpanAse kyA prayojan hai ? ..35..

ab, yah vyakta karate hain ki gnAn kyA hai aur gney kyA hai :
chhe gnAn tethI jIv, gney tridhA kahelun dravya chhe;
e dravya par ne AtamA, pariNAmasanyut jeh chhe. 36.