vadhAritavisheShalakShaNA ekakShaN evAvabodhasaudhasthitimavataranti . na khalvetadayuktam — dRuShTA-
samvidbhittAvapi . — kin cha sarvagneyAkArANAn tAdAtvik tvAvirodhAt; yathA hi
paryAyANAn gneyAkArA vartamAnA ev bhavanti ..37..
tAtkAlik (vartamAnakAlIn) paryAyonkI bhAnti, atyanta 1mishrit honepar bhI sab paryAyonke
kyonki —
(1) usakA dRuShTAntake sAth (jagatamen jo dikhAI detA hai — anubhavamen AtA hai usake sAth ) avirodh hai . (jagatamen ) dikhAI detA hai ki chhadmasthake bhI, jaise vartamAn vastukA chintavan karate hue gnAn usake AkArakA avalamban karatA hai usIprakAr bhUt aur bhaviShyat vastukA chintavan karate hue (bhI) gnAn usake AkArakA avalamban karatA hai .
(2) aur gnAn chitrapaTake samAn hai . jaise chitrapaTamen atIt, anAgat aur vartamAn vastuonke 2AlekhyAkAr sAkShAt ek kShaNamen hI bhAsit hote hain; usIprakAr gnAnarUpI bhittimen (-gnAnabhUmikAmen, gnAnapaTamen ) bhI atIt, anAgat aur vartamAn paryAyonke gneyAkAr sAkShAt ek kShaNamen hI bhAsit hote hain .
(3) aur sarva gneyAkAronkI tAtkAlikatA (vartamAnatA, sAmpratikatA) aviruddha hai . jaise naShTa aur anutpanna vastuonke AlekhyAkAr vartamAn hI hain, usIprakAr atIt aur anAgat paryAyonke gneyAkAr vartamAn hI hain . 1. gnAnamen samasta dravyonkI tInonkAlakI paryAyen ek hI sAth gnAt hone par bhI pratyek paryAyakA vishiShTa
svarUp -pradesh, kAl, AkAr ityAdi visheShatAyen – spaShTa gnAt hotA hai; sankar – vyatikar nahIn hote . 2. Alekhya = Alekhan yogya; chitrit karane yogya .