Pravachansar-Hindi (English transliteration). Gatha: 38.

< Previous Page   Next Page >


Page 65 of 513
PDF/HTML Page 98 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]
gnAnatattva -pragnApan
65
athAsadbhUtaparyAyANAn kathanchitsadbhUtatvan vidadhAti
je Nev hi sanjAyA je khalu NaTThA bhavIy pajjAyA .
te honti asabbhUdA pajjAyA NANapachchakkhA ..38..
ye naiv hi sanjAtA ye khalu naShTA bhUtvA paryAyA .
te bhavanti asadbhUtA paryAyA gnAnapratyakShA ..38..
shuddhajIvadravyAdidravyajAtInAmiti vyavahitasambandha . kasmAt . visesado svakIyasvakIyapradesh-
kAlAkAravisheShai sankaravyatikaraparihAreNetyartha . kinch ---yathA chhadmasthapuruShasyAtItAnAgataparyAyA manasi
chintayata pratisphu ranti, yathA cha chitrabhittau bAhubalibharatAdivyatikrAntarUpANi shreNikatIrthakarAdi-
bhAvirUpANi cha vartamAnAnIv pratyakSheN dRushyante tathA chitrabhittisthAnIyakevalagnAne bhUtabhAvinashcha paryAyA

yugapatpratyakSheN dRushyante, nAsti virodha
. yathAyan kevalI bhagavAn paradravyaparyAyAn parichchhittimAtreN

bhAvArtha :kevalagnAn samasta dravyonkI tInon kAlakI paryAyonko yugapad jAnatA hai . yahAn yah prashna ho sakatA hai ki gnAn naShTa aur anutpanna paryAyonko vartamAn kAlamen kaise jAn sakatA hai ? usakA samAdhAn hai kijagatamen bhI dekhA jAtA hai ki alpagna jIvakA gnAn bhI naShTa aur anutpanna vastuonkA chintavan kar sakatA hai, anumAnake dvArA jAn sakatA hai, tadAkAr ho sakatA hai; tab phi ra pUrNa gnAn naShTa aur anutpanna paryAyonko kyon na jAn sakegA ? gnAnashakti hI aisI hai ki vah chitrapaTakI bhAnti atIt aur anAgat paryAyonko bhI jAn sakatI hai aur AlekhyatvashaktikI bhAnti, dravyonkI gneyatva shakti aisI hai ki unakI atIt aur anAgat paryAyen bhI gnAnamen gneyarUp hotI haingnAt hotI hain

. isaprakAr AtmAkI adbhut gnAnashakti aur

dravyonkI adbhut gneyatvashaktike kAraN kevalagnAnamen samasta dravyonkI tInonkAlakI paryAyonkA ek hI samayamen bhAsit honA aviruddha hai ..37..

ab, avidyamAn paryAyonkI (bhI) kathanchit (-kisI prakArase; kisI apekShAse) vidyamAnatA batalAte hain :

anvayArtha :[ye paryAyA ] jo paryAyen [hi ] vAstavamen [na ev sanjAtA ] utpanna nahIn huI hain, tathA [ye ] jo paryAyen [khalu ] vAstavamen [bhUtvA naShTA ] utpanna hokar naShTa ho gaI hain, [te ] ve [asadbhUtA paryAyA ] avidyamAn paryAyen [gnAnapratyakShA bhavanti ] gnAn pratyakSha hain ..38..

je paryayo aNajAt chhe, valI janmIne pravinaShTa je,
te sau asadbhUt paryayo paN gnAnamAn pratyakSha chhe
.38.
pra. 9