યથા હિ મહિલાનાં પ્રયત્નમન્તરેણાપિ તથાવિધયોગ્યતાસદ્ભાવાત્ સ્વભાવભૂત એવ માયોપગુણ્ઠનાગુણ્ઠિતો વ્યવહારઃ પ્રવર્તતે, તથા હિ કેવલિનાં પ્રયત્નમન્તરેણાપિ તથાવિધ- યોગ્યતાસદ્ભાવાત્ સ્થાનમાસનં વિહરણં ધર્મદેશના ચ સ્વભાવભૂતા એવ પ્રવર્તન્તે . અપિ ચાવિરુદ્ધમેતદમ્ભોધરદૃષ્ટાન્તાત્ . યથા ખલ્વમ્ભોધરાકારપરિણતાનાં પુદ્ગલાનાં ગમનમવસ્થાનં ગર્જનમમ્બુવર્ષં ચ પુરુષપ્રયત્નમન્તરેણાપિ દૃશ્યન્તે, તથા કેવલિનાં સ્થાનાદયોઽબુદ્ધિપૂર્વકા એવ દૃશ્યન્તે . અતોઽમી સ્થાનાદયો મોહોદયપૂર્વકત્વાભાવાત્ ક્રિયાવિશેષા અપિ કેવલિનાં ક્રિયાફલભૂતબન્ધસાધનાનિ ન ભવન્તિ ..૪૪.. અનીહિતાઃ . કેષામ્ . તેસિં અરહંતાણં તેષામર્હતાં નિર્દોષિપરમાત્મનામ્ . ક્વ . કાલે અર્હદવસ્થાયામ્ . ક ઇવ . માયાચારો વ્વ ઇત્થીણં માયાચાર ઇવ સ્ત્રીણામિતિ . તથા હિ — યથા સ્ત્રીણાં સ્ત્રીવેદોદય- સદ્ભાવાત્પ્રયત્નાભાવેઽપિ માયાચારઃ પ્રવર્તતે, તથા ભગવતાં શુદ્ધાત્મતત્ત્વપ્રતિપક્ષભૂતમોહોદયકાર્યેહાપૂર્વ-

અન્વયાર્થ : — [તેષામ્ અર્હતાં ] ઉન અરહન્ત ભગવન્તોંકે [કાલે ] ઉસ સમય [સ્થાનનિષદ્યાવિહારાઃ ] ખડે રહના, બૈઠના, વિહાર [ધર્મોપદેશઃ ચ ] ઔર ધર્મોપદેશ-[સ્ત્રીણાં માયાચારઃ ઇવ ] સ્ત્રિયોંકે માયાચારકી ભાઁતિ, [નિયતયઃ ] સ્વાભાવિક હી — પ્રયત્ન બિના હી — હોતા હૈ ..૪૪..

ટીકા : — જૈસે સ્ત્રિયોંકે, પ્રયત્નકે બિના ભી, ઉસ પ્રકાર યોગ્યતાકા સદ્ભાવ હોનેસે સ્વભાવભૂત હી માયાકે ઢક્કનસે ઢઁકા હુઆ વ્યવહાર પ્રવર્તતા હૈ, ઉસીપ્રકાર કેવલીભગવાનકે, પ્રયત્નકે બિના હી ( – પ્રયત્ન ન હોનેપર ભી) ઉસ પ્રકારકી યોગ્યતાકા સદ્ભાવ હોનેસે ખડે રહના, બૈઠના, વિહાર ઔર ધર્મદેશના સ્વભાવભૂત હી પ્રવર્તતે હૈં ઔર યહ (પ્રયત્નકે બિના હી વિહારાદિકા હોના), બાદલકે દૃષ્ટાન્તસે અવિરુદ્ધ હૈ . જૈસે બાદલકે આકારરૂપ પરિણમિત પુદ્ગલોંકા ગમન, સ્થિરતા, ગર્જન ઔર જલવૃષ્ટિ પુરુષ -પ્રયત્નકે બિના ભી દેખી જાતી હૈ, ઉસીપ્રકાર કેવલીભગવાનકે ખડે રહના ઇત્યાદિ અબુદ્ધિપૂર્વક હી (ઇચ્છાકે બિના હી) દેખા જાતા હૈ . ઇસલિયે યહ સ્થાનાદિક ( – ખડે રહને -બૈઠને ઇત્યાદિકા વ્યાપાર), મોહોદયપૂર્વક ન હોનેસે, ક્રિયાવિશેષ ( – ક્રિયાકે પ્રકાર) હોને પર ભી કેવલી ભગવાનકે ક્રિયાફલભૂત બન્ધકે સાધન નહીં હોતે .

ભાવાર્થ : — કેવલી ભગવાનકે સ્થાન, આસન ઔર વિહાર, યહ કાયયોગસમ્બન્ધી ક્રિયાએઁ તથા દિવ્યધ્વનિસે નિશ્ચય -વ્યવહારસ્વરૂપ ધર્મકા ઉપદેશ – વચનયોગ સમ્બન્ધી ક્રિયા-

૭૪પ્રવચનસાર[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-