જં તક્કાલિયમિદરં જાણદિ જુગવં સમંતદો સવ્વં .
સાંખ્યાનાં દૂષણં ન ભવતિ, ભૂષણમેવ . નૈવમ્ . સંસારાભાવો હિ મોક્ષો ભણ્યતે, સ ચ સંસારિજીવાનાં ન દૃશ્યતે, પ્રત્યક્ષવિરોધાદિતિ ભાવાર્થઃ ..૪૬.. એવં રાગાદયો બન્ધકારણં, ન ચ જ્ઞાનમિત્યાદિ- વ્યાખ્યાનમુખ્યત્વેન ષષ્ઠસ્થલે ગાથાપઞ્ચકં ગતમ્ . અથ પ્રથમં તાવત્ કેવલજ્ઞાનમેવ સર્વજ્ઞસ્વરૂપં, જાયેંગે અર્થાત્ નિત્યમુક્ત સિદ્ધ હોવેંગે ! કિન્તુ ઐસા સ્વીકાર નહીં કિયા જા સકતા; ક્યોંકિ આત્મા પરિણામધર્મવાલા હોનેસે, જૈસે સ્ફ ટિકમણિ, જપાકુસુમ ઔર તમાલપુષ્પકે રંગ -રૂપ સ્વભાવયુક્તતાસે પ્રકાશિત હોતા હૈ ઉસીપ્રકાર, ઉસે (આત્માકે) શુભાશુભ -સ્વભાવયુક્તતા પ્રકાશિત હોતી હૈ . (જૈસે સ્ફ ટિકમણિ લાલ ઔર કાલે ફૂ લકે નિમિત્તસે લાલ ઔર કાલે સ્વભાવમેં પરિણમિત દિખાઈ દેતા હૈ ઉસીપ્રકાર આત્મા કર્મોપાધિકે નિમિત્તસે શુભાશુભ સ્વભાવરૂપ પરિણમિત હોતા હુઆ દિખાઈ દેતા હૈ) .
ભાવાર્થ : — જૈસે શુદ્ધનયસે કોઈ જીવ શુભાશુભ ભાવરૂપ પરિણમિત નહીં હોતા ઉસીપ્રકાર યદિ અશુદ્ધનયસે ભી પરિણમિત ન હોતા હો તો વ્યવહારનયસે ભી સમસ્ત જીવોંકે સંસારકા અભાવ હો જાયે ઔર સભી જીવ સદા મુક્ત હી સિદ્ધ હોજાવેં ! કિન્તુ યહ તો પ્રત્યક્ષ વિરુદ્ધ હૈ . ઇસલિયે જૈસે કેવલીભગવાનકે શુભાશુભ પરિણામોંકા અભાવ હૈ ઉસીપ્રકાર સભી જીવોંકે સર્વથા શુભાશુભ પરિણામોંકા અભાવ નહીં સમઝના ચાહિયે ..૪૬..
અબ, પુનઃ પ્રકૃતકા ( – ચાલુ વિષયકા) અનુસરણ કરકે અતીન્દ્રિય જ્ઞાનકો સર્વજ્ઞરૂપસે અભિનન્દન કરતે હૈં . (અર્થાત્ અતીન્દ્રિય જ્ઞાન સબકા જ્ઞાતા હૈ ઐસી ઉસકી પ્રશંસા કરતે હૈં )
અન્વયાર્થ : — [યત્ ] જો [યુગપદ્ ] એક હી સાથ [સમન્તતઃ ] સર્વતઃ (સર્વ આત્મપ્રદેશોંસે) [તાત્કાલિકં ] તાત્કાલિક [ઇતરં ] યા અતાત્કાલિક, [વિચિત્રવિષમં ]
૭૮પ્રવચનસાર[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-