જીવો સયં અમુત્તો મુત્તિગદો તેણ મુત્તિણા મુત્તં .
ઇન્દ્રિયજ્ઞાનં હિ મૂર્તોપલમ્ભકં મૂર્તોપલભ્યં ચ . તદ્વાન્ જીવઃ સ્વયમમૂર્તોઽપિ કથનમુખ્યત્વેનૈકગાથયા દ્વિતીયસ્થલં ગતમ્ ..૫૪.. અથ હેયભૂતસ્યેન્દ્રિયસુખસ્ય કારણત્વાદલ્પ- વિષયત્વાચ્ચેન્દ્રિયજ્ઞાનં હેયમિત્યુપદિશતિ ---જીવો સયં અમુત્તો જીવસ્તાવચ્છક્તિરૂપેણ શુદ્ધદ્રવ્યાર્થિક- સકતા હૈ ? (અર્થાત્ કોઈ નહીં રોક સકતા .) ઇસલિયે વહ (અતીન્દ્રિય જ્ઞાન) ઉપાદેય હૈ ..૫૪..
અબ, ઇન્દ્રિયસુખકા સાધનભૂત (-કારણરૂપ) ઇન્દ્રિયજ્ઞાન હેય હૈ — ઇસપ્રકાર ઉસકી નિન્દા કરતે હૈં —
અન્વયાર્થ : — [સ્વયં અમૂર્તઃ ] સ્વયં અમૂર્ત ઐસા [જીવઃ ] જીવ [મૂર્તિગતઃ ] મૂર્ત શરીરકો પ્રાપ્ત હોતા હુઆ [તેન મૂર્તેન ] ઉસ મૂર્ત શરીરકે દ્વારા [યોગ્ય મૂર્તં ] યોગ્ય મૂર્ત પદાર્થકો [અવગ્રહ્ય ] ૧અવગ્રહ કરકે ( — ઇન્દ્રિયગ્રહણયોગ્ય મૂર્ત પદાર્થકા અવગ્રહ કરકે) [તત્ ] ઉસે [જાનાતિ ] જાનતા હૈ [વા ન જાનાતિ ] અથવા નહીં જાનતા ( — કભી જાનતા હૈ ઔર કભી નહીં જાનતા) ..૫૫..
ટીકા : — ઇન્દ્રિયજ્ઞાનકો ૨ઉપલમ્ભક ભી મૂર્ત હૈ ઔર ૩ઉપલભ્ય ભી મૂર્ત હૈ . વહ
૧. અવગ્રહ = મતિજ્ઞાનસે કિસી પદાર્થકો જાનનેકા પ્રારમ્ભ હોને પર પહલે હી અવગ્રહ હોતા હૈ ક્યોંકિ મતિજ્ઞાન અવગ્રહ, ઈહા, અવાય ઔર ધારણા — ઇસ ક્રમસે જાનતા હૈ .
૨. ઉપલમ્ભક = બતાનેવાલા, જાનનેમેં નિમિત્તભૂત . (ઇન્દ્રિયજ્ઞાનકો પદાર્થોંકે જાનનેમેં નિમિત્તભૂત મૂર્ત પંચેન્દ્રિયાત્મક શરીર હૈ) .
૩. ઉપલભ્ય = જનાને યોગ્ય .