અથ કેવલસ્યાપિ પરિણામદ્વારેણ ખેદસ્ય સંભવાદૈકાન્તિકસુખત્વં નાસ્તીતિ
પ્રત્યાચષ્ટે —
જં કેવલં તિ ણાણં તં સોક્ખં પરિણમં ચ સો ચેવ .
ખેદો તસ્સ ણ ભણિદો જમ્હા ઘાદી ખયં જાદા ..૬૦..
યત્કેવલમિતિ જ્ઞાનં તત્સૌખ્યં પરિણામશ્ચ સ ચૈવ .
ખેદસ્તસ્ય ન ભણિતો યસ્માત્ ઘાતીનિ ક્ષયં જાતાનિ ..૬૦..
અત્ર કો હિ નામ ખેદઃ, કશ્ચ પરિણામઃ કશ્ચ કેવલસુખયોર્વ્યતિરેકઃ, યતઃ
કેવલસ્યૈકાન્તિક સુખત્વં ન સ્યાત્ . ખેદસ્યાયતનાનિ ઘાતિકર્માણિ, ન નામ કેવલં પરિણામ-
સત્, સર્વશુદ્ધાત્મપ્રદેશાધારત્વેનોત્પન્નત્વાત્સમસ્તં સર્વજ્ઞાનાવિભાગપરિચ્છેદપરિપૂર્ણં સત્, સમસ્તાવરણ-
ક્ષયેનોત્પન્નત્વાત્સમસ્તજ્ઞેયપદાર્થગ્રાહકત્વેન વિસ્તીર્ણં સત્, સંશયવિમોહવિભ્રમરહિતત્વેન સૂક્ષ્માદિપદાર્થ-
પરિચ્છિત્તિવિષયેઽત્યન્તવિશદત્વાદ્વિમલં સત્, ક્રમકરણવ્યવધાનજનિતખેદાભાવાદવગ્રહાદિરહિતં ચ સત્,
યદેવં પઞ્ચવિશેષણવિશિષ્ટં ક્ષાયિકજ્ઞાનં તદનાકુલત્વલક્ષણપરમાનન્દૈકરૂપપારમાર્થિકસુખાત્સંજ્ઞાલક્ષણ-
પ્રયોજનાદિભેદેઽપિ નિશ્ચયેનાભિન્નત્વાત્પારમાર્થિકસુખં ભણ્યતે – ઇત્યભિપ્રાયઃ ..૫૯.. અથાનન્તપદાર્થ-
પરિચ્છેદનાત્કેવલજ્ઞાનેઽપિ ખેદોઽસ્તીતિ પૂર્વપક્ષે સતિ પરિહારમાહ – જં કેવલં તિ ણાણં તં સોક્ખં
૧. ખેદ = થકાવટ; સંતાપ; દુઃખ
જે જ્ઞાન ‘કેવલ’ તે જ સુખ, પરિણામ પણ વળી તે જ છે;
ભાખ્યો ન તેમાં ખેદ જેથી ઘાતિકર્મ વિનષ્ટ છે. ૬૦.
૧૦૪પ્રવચનસાર[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-
ભાવાર્થ : — ક્ષાયિકજ્ઞાન -કેવલજ્ઞાન એકાન્ત સુખસ્વરૂપ હૈં ..૫૯..
અબ, ઐસે અભિપ્રાયકા ખંડન કરતે હૈં કિ ‘કેવલજ્ઞાનકો ભી પરિણામકે દ્વારા ૧ખેદકા
સમ્ભવ હોનેસે કેવલજ્ઞાન ઐકાન્તિક સુખ નહીં હૈ : —
અન્વયાર્થ : — [યત્ ] જો [કેવલં ઇતિ જ્ઞાનં ] ‘કેવલ’ નામકા જ્ઞાન હૈ [તત્
સૌખ્યં ] વહ સુખ હૈ [પરિણામઃ ચ ] પરિણામ ભી [સઃ ચ એવ ] વહી હૈ [તસ્ય ખેદઃ ન
ભણિતઃ ] ઉસે ખેદ નહીં કહા હૈ (અર્થાત્ કેવલજ્ઞાનમેં સર્વજ્ઞદેવને ખેદ નહીં કહા) [યસ્માત્ ]
ક્યોંકિ [ઘાતીનિ ] ઘાતિકર્મ [ક્ષયં જાતાનિ ] ક્ષયકો પ્રાપ્ત હુએ હૈં ..૬૦..
ટીકા : — યહાઁ (કેવલજ્ઞાનકે સમ્બન્ધમેં), ખેદ ક્યા, (૨) પરિણામ ક્યા તથા
(૩) કેવલજ્ઞાન ઔર સુખકા વ્યતિરેક (-ભેદ) ક્યા, કિ જિસસે કેવલજ્ઞાનકો ઐકાન્તિક
સુખત્વ ન હો ?