સૌખ્યલક્ષણ -ભૂતામાત્મનોઽવ્યતિરિક્તાં બિભ્રાણં કેવલમેવ સૌખ્યમ્, તતઃ કુતઃ
કેવલસુખયોર્વ્યતિરેકઃ . અતઃ સર્વથા કેવલં સુખમૈકાન્તિકમનુમોદનીયમ્ ..૬૦..
ચ કેવલજ્ઞાનાદ્ભિન્નપરિણામોઽસ્તિ યેન ખેદો ભવિષ્યતિ . અથવા પરિણામવિષયે દ્વિતીયવ્યાખ્યાનં
ક્રિયતે ---યુગપદનન્તપદાર્થપરિચ્છિત્તિપરિણામેઽપિ વીર્યાન્તરાયનિરવશેષક્ષયાદનન્તવીર્યત્વાત્ ખેદકારણં
નાસ્તિ, તથૈવ ચ શુદ્ધાત્મસર્વપ્રદેશેષુ સમરસીભાવેન પરિણમમાનાનાં સહજશુદ્ધાનન્દૈકલક્ષણસુખ-
રસાસ્વાદપરિણતિરૂપામાત્મનઃ સકાશાદભિન્નામનાકુલતાં પ્રતિ ખેદો નાસ્તિ . સંજ્ઞાલક્ષણપ્રયોજનાદિ-
ભેદેઽપિ નિશ્ચયેનાભેદરૂપેણ પરિણમમાનં કેવલજ્ઞાનમેવ સુખં ભણ્યતે . તતઃ સ્થિતમેતત્કેવલજ્ઞાનાદ્ભિન્નં
સુખં નાસ્તિ . તત એવ કેવલજ્ઞાને ખેદો ન સંભવતીતિ ..૬૦.. અથ પુનરપિ કેવલજ્ઞાનસ્ય સુખસ્વરૂપતાં
પ્રકારાન્તરેણ દૃઢયતિ — ણાણં અત્થંતગયં જ્ઞાનં કેવલજ્ઞાનમર્થાન્તગતં જ્ઞેયાન્તપ્રાપ્તં . લોયાલોએસુ વિત્થડા
૧૦૬પ્રવચનસાર[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-
ઇસલિયે આત્માસે અભિન્ન ઐસા સુખ -લક્ષણભૂત અનાકુલતાકો ધારણ કરતા હુઆ કેવલજ્ઞાન
હી સુખ હૈ, ઇસલિયે કેવલજ્ઞાન ઔર સુખકા વ્યતિરેક કહાઁ હૈ ?
ઇસસે, યહ સર્વથા અનુમોદન કરને યોગ્ય હૈ (-આનન્દસે સંમત કરને યોગ્ય હૈ) કિ
‘કેવલજ્ઞાન ઐકાન્તિક સુખ હૈ’ .
ભાવાર્થ : — કેવલજ્ઞાનમેં ભી પરિણામ હોતે રહનેસે વહાઁ ભી થકાન લગેગી ઔર ઇસલિયે
દુઃખ હોગા અતઃ કેવલજ્ઞાન ઐકાન્તિક સુખ કૈસે હો સકતા હૈ? ઐસી શંકાકા સમાધાન યહાઁ
કિયા ગયા હૈ : —
(૧) પરિણામ માત્ર થકાવટ યા દુઃખકા કારણ નહીં હૈ, કિન્તુ ઘાતિકર્મોંકે નિમિત્તસે
હોનેવાલા પરોન્મુખ પરિણામ થકાવટ યા દુઃખકા કારણ હૈ, કેવલજ્ઞાનમેં ઘાતિકર્મ અવિદ્યમાન
હોનેસે વહાઁ થકાવટ યા દુઃખ નહીં હૈ . (૨) કેવલજ્ઞાન સ્વયં હી પરિણમનશીલ હૈ; પરિણમન
કેવલજ્ઞાનકા સ્વરૂપ હી હૈ ઉપાધિ નહીં . યદિ પરિણામકા નાશ હો જાયે તો કેવલજ્ઞાનકા હી
. ઇસપ્રકાર પરિણામ કેવલજ્ઞાનકા સહજ સ્વરૂપ હોનેસે કેવલજ્ઞાનકો પરિણામકે
દ્વારા ખેદ નહીં હો સકતા — નહીં હોતા . (૩) કેવલજ્ઞાન સમસ્ત ત્રૈકાલિક લોકાલોકકો
આકારકો (-સમસ્ત પદાર્થોંકે ત્રૈકાલિક જ્ઞેયાકારસમૂહકો) સર્વદા અડોલરૂપસે જાનતા હુઆ
અત્યન્ત નિષ્કંપ -સ્થિર -અક્ષુબ્ધ -અનાકુલ હૈ; ઔર અનાકુલ હોનેસે સુખી હૈ — સુખસ્વરૂપ – હૈ,
ક્યોંકિ અનાકુલતા સુખકા હી લક્ષણ હૈ . ઇસપ્રકાર કેવલજ્ઞાન ઔર અક્ષુબ્ધતા – અનાકુલતા
ભિન્ન નહીં હોનેસે કેવલજ્ઞાન ઔર સુખ ભિન્ન નહીં હૈં .
ઇસપ્રકાર (૧) ઘાતિકર્મોંકે અભાવકે કારણ, (૨) પરિણમન કોઈ ઉપાધિ ન
હોનેસે ઔર (૩) કેવલજ્ઞાન નિષ્કંપ -સ્થિર -અનાકુલ હોનેસે કેવલજ્ઞાન સુખસ્વરૂપ હી
હૈ ..૬૦..