ઇહ ખલુ સ્વભાવપ્રતિઘાતાદાકુલત્વાચ્ચ મોહનીયાદિકર્મજાલશાલિનાં સુખાભાસે-
ઽપ્યપારમાર્થિકી સુખમિતિ રૂઢિઃ . કેવલિનાં તુ ભગવતાં પ્રક્ષીણઘાતિકર્મણાં સ્વભાવ-
પ્રતિઘાતાભાવાદનાકુલત્વાચ્ચ યથોદિતસ્ય હેતોર્લક્ષણસ્ય ચ સદ્ભાવાત્પારમાર્થિકં સુખમિતિ
શ્રદ્ધેયમ્ . ન કિલૈવં યેષાં શ્રદ્ધાનમસ્તિ તે ખલુ મોક્ષસુખસુધાપાનદૂરવર્તિનો મૃગતૃષ્ણામ્ભો-
ભારમેવાભવ્યાઃ પશ્યન્તિ . યે પુનરિદમિદાનીમેવ વચઃ પ્રતીચ્છન્તિ તે શિવશ્રિયો ભાજનં
સમાસન્નભવ્યાઃ ભવન્તિ . યે તુ પુરા પ્રતીચ્છન્તિ તે તુ દૂરભવ્યા ઇતિ ..૬૨..
સમ્યક્ત્વરૂપભવ્યત્વવ્યક્ત્યભાવાદભવ્યા ભણ્યન્તે, ન પુનઃ સર્વથા . ભવ્વા વા તં પડિચ્છંતિ યે વર્તમાનકાલે
સમ્યક્ત્વરૂપભવ્યત્વવ્યક્તિપરિણતાસ્તિષ્ઠન્તિ તે તદનન્તસુખમિદાનીં મન્યન્તે . યે ચ સમ્યક્ત્વરૂપ-
ભવ્યત્વવ્યક્ત્યા ભાવિકાલે પરિણમિષ્યન્તિ તે ચ દૂરભવ્યા અગ્રે શ્રદ્ધાનં કુર્યુરિતિ . અયમત્રાર્થઃ —
મારણાર્થં તલવરગૃહીતતસ્કરસ્ય મરણમિવ યદ્યપીન્દ્રિયસુખમિષ્ટં ન ભવતિ, તથાપિ તલવરસ્થાનીય-
ચારિત્રમોહોદયેન મોહિતઃ સન્નિરુપરાગસ્વાત્મોત્થસુખમલભમાનઃ સન્ સરાગસમ્યગ્દૃષ્ટિરાત્મનિન્દાદિપરિણતો
હેયરૂપેણ તદનુભવતિ . યે પુનર્વીતરાગસમ્યગ્દૃષ્ટયઃ શુદ્ધોપયોગિનસ્તેષાં, મત્સ્યાનાં સ્થલગમનમિવા-
ગ્નિપ્રવેશ ઇવ વા, નિર્વિકારશુદ્ધાત્મસુખાચ્ચ્યવનમપિ દુઃખં પ્રતિભાતિ . તથા ચોક્તમ્ —
૧. સુખકા કારણ સ્વભાવ પ્રતિઘાતકા અભાવ હૈ .
૨. સુખકા લક્ષણ અનાકુલતા હૈ .
કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા ]
જ્ઞાનતત્ત્વ -પ્રજ્ઞાપન
૧૦૯
ટીકા : — ઇસ લોકમેં મોહનીયઆદિકર્મજાલવાલોંકે સ્વભાવપ્રતિઘાતકે કારણ ઔર
આકુલતાકે કારણ સુખાભાસ હોને પર ભી ઉસ સુખાભાસકો ‘સુખ’ કહનેકી
અપારમાર્થિક રૂઢિ હૈ; ઔર જિનકે ઘાતિકર્મ નષ્ટ હો ચુકે હૈં ઐસે કેવલીભગવાનકે,
સ્વભાવપ્રતિઘાતકે અભાવકે કારણ ઔર આકુલતાકે કારણ સુખકે યથોક્ત ૧કારણકા ઔર
૨લક્ષણકા સદ્ભાવ હોનેસે પારમાર્થિક સુખ હૈ — ઐસી શ્રદ્ધા કરને યોગ્ય હૈ . જિન્હેં ઐસી
શ્રદ્ધા નહીં હૈ વે – મોક્ષસુખકે સુધાપાનસે દૂર રહનેવાલે અભવ્ય — મૃગતૃષ્ણાકે જલસમૂહકો હી
દેખતે (-અનુભવ કરતે) હૈં; ઔર જો ઉસ વચનકો ઇસીસમય સ્વીકાર(-શ્રદ્ધા) કરતે હૈં વે —
શિવશ્રીકે (-મોક્ષલક્ષ્મીકે) ભાજન — આસન્નભવ્ય હૈં, ઔર જો આગે જાકર સ્વીકાર કરેંગે વે
દૂરભવ્ય હૈં .
ભાવાર્થ : — ‘કેવલીભગવાનકે હી પારમાર્થિક સુખ હૈ’ ઐસા વચન સુનકર જો કભી
ઇસકા સ્વીકાર – આદર – શ્રદ્ધા નહીં કરતે વે કભી મોક્ષ પ્રાપ્ત નહીં કરતે; જો ઉપરોક્ત વચન
સુનકર અંતરંગસે ઉસકી શ્રદ્ધા કરતે હૈં વે હી મોક્ષકો પ્રાપ્ત કરતે હૈં . જો વર્તમાનમેં શ્રદ્ધા કરતે
હૈં વે આસન્નભવ્ય હૈં ઔર જો ભવિષ્યમેં શ્રદ્ધા કરેંગે વે દૂરભવ્ય હૈં ..૬૨..