અથ મુક્તાત્મસુખપ્રસિદ્ધયે શરીરસ્ય સુખસાધનતાં પ્રતિહન્તિ —
પપ્પા ઇટ્ઠે વિસયે ફાસેહિં સમસ્સિદે સહાવેણ .
પરિણમમાણો અપ્પા સયમેવ સુહં ણ હવદિ દેહો ..૬૫..
પ્રાપ્યેષ્ટાન્ વિષયાન્ સ્પર્શૈઃ સમાશ્રિતાન્ સ્વભાવેન .
પરિણમમાન આત્મા સ્વયમેવ સુખં ન ભવતિ દેહઃ ..૬૫..
અસ્ય ખલ્વાત્મનઃ સશરીરાવસ્થાયામપિ ન શરીરં સુખસાધનતામાપદ્યમાનં પશ્યામઃ,
યતસ્તદાપિ પીતોન્મત્તકરસૈરિવ પ્રકૃષ્ટમોહવશવર્તિભિરિન્દ્રિયૈરિમેઽસ્માકમિષ્ટા ઇતિ ક્રમેણ
વિષયાર્થં વ્યાપારો દૃશ્યતે ચેત્તત એવ જ્ઞાયતે દુઃખમસ્તીત્યભિપ્રાયઃ ..૬૪.. એવં પરમાર્થેનેન્દ્રિયસુખસ્ય
દુઃખસ્થાપનાર્થં ગાથાદ્વયં ગતમ્ . અથ મુક્તાત્મનાં શરીરાભાવેઽપિ સુખમસ્તીતિ જ્ઞાપનાર્થં શરીરં સુખ-
કારણં ન સ્યાદિતિ વ્યક્તીકરોતિ — પપ્પા પ્રાપ્ય . કાન્ . ઇટ્ઠે વિસએ ઇષ્ટપઞ્ચેન્દ્રિયવિષયાન્ . કથંભૂતાન્ .
કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા ]
જ્ઞાનતત્ત્વ -પ્રજ્ઞાપન
૧૧૩
પ્ર. ૧૫
મરને તકકી પરવાહ ન કરકે ક્ષણિક ઇન્દ્રિયવિષયોંમેં કૂદ પડતે હૈં . યદિ ઉન્હેં સ્વભાવસે
હી દુઃખ ન હો તો વિષયોંમેં રતિ હી ન હોની ચાહિયે . જિસકે શરીરકા દાહ દુઃખ નષ્ટ હો
ગયા હો વહ બાહ્ય શીતોપચારમેં રતિ ક્યોં કરેગા ? ઇસસે સિદ્ધ હુઆ કિ પરોક્ષજ્ઞાનિયોંકે દુઃખ
સ્વાભાવિક હી હૈ ..૬૪..
અબ, મુક્ત આત્માકે સુખકી પ્રસિદ્ધિકે લિયે, શરીર સુખકા સાધન હોનેકી બાતકા
ખંડન કરતે હૈં . (સિદ્ધ ભગવાનકે શરીરકે બિના ભી સુખ હોતા હૈ યહ બાત સ્પષ્ટ સમઝાનેકે
લિયે, સંસારાવસ્થામેં ભી શરીર સુખકા – ઇન્દ્રિયસુખકા – સાધન નહીં હૈ, ઐસા નિશ્ચિત
કરતે હૈં) : —
અન્વયાર્થ : — [સ્પર્શૈઃ સમાશ્રિતાન્ ] સ્પર્શનાદિક ઇન્દ્રિયાઁ જિનકા આશ્રય લેતી હૈં ઐસે
[ઇષ્ટાન્ વિષયાન્ ] ઇષ્ટ વિષયોંકો [પ્રાપ્ય ] પાકર [સ્વભાવેન ] (અપને શુદ્ધ) સ્વભાવસે
[પરિણમમાનઃ ] પરિણમન કરતા હુઆ [આત્મા ] આત્મા [સ્વયમેવ ] સ્વયં હી [સુખ ] સુખરૂપ
(-ઇન્દ્રિયસુખરૂપ) હોતા હૈ [દેહઃ ન ભવતિ ] દેહ સુખરૂપ નહીં હોતી ..૬૫..
ટીકા : — વાસ્તવમેં ઇસ આત્માકે લિયે સશરીર અવસ્થામેં ભી શરીર સુખકા સાધન
હો ઐસા હમેં દિખાઈ નહીં દેતા; ક્યોંકિ તબ ભી, માનોં ઉન્માદજનક મદિરાકા પાન કિયા હો
ઇન્દ્રિયસમાશ્રિત ઇષ્ટ વિષયો પામીને, નિજ ભાવથી
જીવ પ્રણમતો સ્વયમેવ સુખરૂપ થાય, દેહ થતો નથી. ૬૫.