અથ શુભોપયોગસાધ્યત્વેનેન્દ્રિયસુખમાખ્યાતિ —
જુત્તો સુહેણ આદા તિરિઓ વા માણુસો વ દેવો વા .
ભૂદો તાવદિ કાલં લહદિ સુહં ઇંદિયં વિવિહં ..૭૦..
યુક્તઃ શુભેન આત્મા તિર્યગ્વા માનુષો વા દેવો વા .
ભૂતસ્તાવત્કાલં લભતે સુખમૈન્દ્રિયં વિવિધમ્ ..૭૦..
અયમાત્મેન્દ્રિયસુખસાધનીભૂતસ્ય શુભોપયોગસ્ય સામર્થ્યાત્તદધિષ્ઠાનભૂતાનાં તિર્યગ્માનુષ-
નિર્દોષિપરમાત્મા, ઇન્દ્રિયજયેન શુદ્ધાત્મસ્વરૂપપ્રયત્નપરો યતિઃ, સ્વયં ભેદાભેદરત્નત્રયારાધકસ્તદર્થિનાં
ભવ્યાનાં જિનદીક્ષાદાયકો ગુરુઃ, પૂર્વોક્તદેવતાયતિગુરૂણાં તત્પ્રતિબિમ્બાદીનાં ચ યથાસંભવં દ્રવ્યભાવરૂપા
પૂજા, આહારાદિચતુર્વિધદાનં ચ આચારાદિકથિતશીલવ્રતાનિ તથૈવોપવાસાદિજિનગુણસંપત્ત્યાદિવિધિ-
વિશેષાશ્વ . એતેષુ શુભાનુષ્ઠાનેષુ યોઽસૌ રતઃ દ્વેષરૂપે વિષયાનુરાગરૂપે ચાશુભાનુષ્ઠાને વિરતઃ, સ જીવઃ
કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા ]
જ્ઞાનતત્ત્વ -પ્રજ્ઞાપન
૧૨૧
પ્ર. ૧૬
ભાવાર્થ : – સર્વ દોષ રહિત પરમાત્મા વહ દેવ હૈં; ભેદાભેદ રત્નત્રયકે સ્વયં આરાધક
તથા ઉસ આરાધનાકે અર્થી અન્ય ભવ્ય જીવોંકો જિનદીક્ષા દેનેવાલે વે ગુરુ હૈં; ઇન્દ્રિયજય કરકે
શુદ્ધાત્મસ્વરૂપમેં પ્રયત્નપરાયણ વે યતિ હૈં . ઐસે દેવ -ગુરુ -યતિકી અથવા ઉનકી પ્રતિમાકી
પૂજામેં, આહારાદિક ચતુર્વિધ દાનમેં, આચારાંગાદિ શાસ્ત્રોંમેં કહે હુએ શીલવ્રતોંમેં તથા
ઉપવાસાદિક તપમેં પ્રીતિકા હોના વહ ધર્માનુરાગ હૈ . જો આત્મા દ્વેષરૂપ ઔર વિષયાનુરાગરૂપ
અશુભોપયોગકો પાર કરકે ધર્માનુરાગકો અંગીકાર કરતા હૈ વહ શુભોપયોગી હૈ ..૬૯..
અબ, ઇન્દ્રિયસુખકો શુભોપયોગકે સાધ્યકે રૂપમેં (અર્થાત્ શુભોપયોગ સાધન હૈ ઔર
ઉનકા સાધ્ય ઇન્દ્રિયસુખ હૈ ઐસા) કહતે હૈં : —
અન્વયાર્થ : — [શુભેન યુક્તઃ ] શુભોપયોગયુક્ત [આત્મા ] આત્મા [તિર્યક્
વા ] તિર્યંચ, [માનુષઃ વા ] મનુષ્ય [દેવઃ વા ] અથવા દેવ [ભૂતઃ ] હોકર, [તાવત્કાલં ]
ઉતને સમય તક [વિવિધં ] વિવિધ [ઐન્દ્રિયં સુખં ] ઇન્દ્રિયસુખ [લભતે ] પ્રાપ્ત કરતા
હૈ ..૭૦..
ટીકા : — યહ આત્મા ઇન્દ્રિયસુખકે સાધનભૂત શુભોપયોગકી સામર્થ્યસે ઉસકે
અધિષ્ઠાનભૂત (-ઇન્દ્રિયસુખકે સ્થાનભૂત -આધારભૂત ઐસી) તિર્યંચ, મનુષ્ય ઔર દેવત્વકી
શુભયુક્ત આત્મા દેવ વા તિર્યંચ વા માનવ બને;
તે પર્યયે તાવત્સમય ઇન્દ્રિયસુખ વિધવિધ લહે. ૭૦.