યતો હિ શક્રાશ્ચક્રિણશ્ચ સ્વેચ્છોપગતૈર્ભોગૈઃ શરીરાદીન્ પુષ્ણન્તસ્તેષુ દુષ્ટશોણિત ઇવ જલૌકસોઽત્યન્તમાસક્તાઃ સુખિતા ઇવ પ્રતિભાસન્તે, તતઃ શુભોપયોગજન્યાનિ ફલવન્તિ પુણ્યાન્યવલોક્યન્તે ..૭૩.. જીવાણં વ્યવહારેણ વિશેષેઽપિ નિશ્ચયેન સઃ પ્રસિદ્ધઃ શુદ્ધોપયોગાદ્વિલક્ષણઃ શુભાશુભોપયોગઃ કથં ભિન્નત્વં લભતે, ન કથમપીતિ ભાવઃ ..૭૨.. એવં સ્વતન્ત્રગાથાચતુષ્ટયેન પ્રથમસ્થલં ગતમ્ . અથ પુણ્યાનિ દેવેન્દ્રચક્રવર્ત્યાદિપદં પ્રયચ્છન્તિ ઇતિ પૂર્વં પ્રશંસાં કરોતિ . કિમર્થમ્ . તત્ફલાધારેણાગ્રે તૃષ્ણોત્પત્તિરૂપદુઃખદર્શનાર્થં . કુલિસાઉહચક્કધરા દેવેન્દ્રાશ્ચક્રવર્તિનશ્ચ કર્તારઃ . સુહોવઓગપ્પગેહિં ભોગેહિં શુભોપયોગજન્યભોગૈઃ કૃત્વા દેહાદીણં વિદ્ધિં કરેંતિ વિકુર્વણારૂપેણ દેહપરિવારાદીનાં વૃદ્ધિં કુર્વન્તિ . કથંભૂતાઃ સન્તઃ . સુહિદા ઇવાભિરદા સુખિતા ઇવાભિરતા આસક્તા ઇતિ . અયમત્રાર્થઃ — યત્પરમાતિશય- તૃપ્તિસમુત્પાદકં વિષયતૃષ્ણાવિચ્છિત્તિકારકં ચ સ્વાભાવિકસુખં તદલભમાના દુષ્ટશોણિતે જલયૂકા ઇવાસક્તાઃ સુખાભાસેન દેહાદીનાં વૃદ્ધિં કુર્વન્તિ . તતો જ્ઞાયતે તેષાં સ્વાભાવિકં સુખં નાસ્તીતિ ..૭૩.. અથ પુણ્યાનિ જીવસ્ય વિષયતૃષ્ણામુત્પાદયન્તીતિ પ્રતિપાદયતિ — જદિ સંતિ હિ પુણ્ણાણિ ય યદિ
અન્વયાર્થ : — [કુલિશાયુધચક્રધરાઃ ] વજ્રધર ઔર ચક્રધર (-ઇન્દ્ર ઔર ચક્રવર્તી) [શુભોપયોગાત્મકૈઃ ભોગૈઃ ] શુભોપયોગમૂલક (પુણ્યોંકે ફલરૂપ) ભોગોંકે દ્વારા [દેહાદીનાં ] દેહાદિકી [વૃદ્ધિં કુર્વન્તિ ] પુષ્ટિ કરતે હૈં ઔર [અભિરતાઃ ] (ઇસપ્રકાર) ભોગોંમેં રત વર્તતે હુએ [સુખિતાઃ ઇવ ] સુખી જૈસે ભાસિત હોતે હૈં . (ઇસલિયે પુણ્ય વિદ્યમાન અવશ્ય હૈ) ..૭૩..
ટીકા : — શક્રેન્દ્ર ઔર ચક્રવર્તી અપની ઇચ્છાનુસાર પ્રાપ્ત ભોગોંકે દ્વારા શરીરાદિકો પુષ્ટ કરતે હુએ — જૈસે ગોંચ (જોંક) દૂષિત રક્તમેં અત્યન્ત આસક્ત વર્તતી હુઈ સુખી જૈસી ભાસિત હોતી હૈ, ઉસીપ્રકાર — ઉન ભોગોંમેં અત્યન્ત આસક્ત વર્તતે હુએ સુખી જૈસે ભાસિત હોતે હૈં; ઇસલિયે શુભોપયોગજન્ય ફલવાલે પુણ્ય દિખાઈ દેતે હૈં (અર્થાત્ શુભોપયોગજન્ય ફલવાલે પુણ્યોંકા અસ્તિત્વ દિખાઈ દેતા હૈ) .
ભાવાર્થ : — જો ભોગોંમેં આસક્ત વર્તતે હુએ ઇન્દ્ર ઇત્યાદિ ગોંચ (જોંક)કી ભાઁતિ સુખી જૈસે માલૂમ હોતે હૈં, વે ભોગ પુણ્યકે ફલ હૈં; ઇસલિયે પુણ્યકા અસ્તિત્વ અવશ્ય હૈ . (ઇસપ્રકાર ઇસ ગાથામેં પુણ્યકી વિદ્યમાનતા સ્વીકાર કરકે આગેકી ગાથાઓંમેં પુણ્યકો દુઃખકા કારણરૂપ બતાયેંગે) ..૭૩..