અથ પુણ્યપાપયોરવિશેષત્વં નિશ્ચિન્વન્નુપસંહરતિ —
ણ હિ મણ્ણદિ જો એવં ણત્થિ વિસેસો ત્તિ પુણ્ણપાવાણં .
હિંડદિ ઘોરમપારં સંસારં મોહસંછણ્ણો ..૭૭..
ન હિ મન્યતે ય એવં નાસ્તિ વિશેષ ઇતિ પુણ્યપાપયોઃ .
હિણ્ડતિ ઘોરમપારં સંસારં મોહસંછન્નઃ ..૭૭..
એવમુક્તક્રમેણ શુભાશુભોપયોગદ્વૈતમિવ સુખદુઃખદ્વૈતમિવ ચ ન ખલુ પરમાર્થતઃ
પુણ્યપાપદ્વૈતમવતિષ્ઠતે, ઉભયત્રાપ્યનાત્મધર્મત્વાવિશેષત્વાત્ . યસ્તુ પુનરનયોઃ કલ્યાણકાલાયસ-
પાપયોર્વ્યાખ્યાનમુપસંહરતિ — ણ હિ મણ્ણદિ જો એવં ન હિ મન્યતે ય એવમ્ . કિમ્ . ણત્થિ વિસેસો ત્તિ
પુણ્ણપાવાણં પુણ્યપાપયોર્નિશ્ચયેન વિશેષો નાસ્તિ . સ કિં કરોતિ . હિંડદિ ઘોરમપારં સંસારં હિણ્ડતિ ભ્રમતિ .
કમ્ . સંસારમ્ . કથંભૂતમ્ . ઘોરમ્ અપારં ચાભવ્યાપેક્ષયા . કથંભૂતઃ . મોહસંછણ્ણો મોહપ્રચ્છાદિત ઇતિ .
તથાહિ – દ્રવ્યપુણ્યપાપયોર્વ્યવહારેણ ભેદઃ, ભાવપુણ્યપાપયોસ્તત્ફલભૂતસુખદુઃખયોશ્ચાશુદ્ધનિશ્ચયેન ભેદઃ,
૧. સુખ = ઇન્દ્રિયસુખ
નહિ માનતો — એ રીત પુણ્યે પાપમાં ન વિશેષ છે,
તે મોહથી આચ્છન્ન ઘોર અપાર સંસારે ભમે. ૭૭.
કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા ]
જ્ઞાનતત્ત્વ -પ્રજ્ઞાપન
૧૩૧
અબ, પુણ્ય ઔર પાપકી અવિશેષતાકા નિશ્ચય કરતે હુએ (ઇસ વિષયકા) ઉપસંહાર
કરતે હૈં : —
અન્વયાર્થ : — [એવં ] ઇસપ્રકાર [પુણ્યપાપયોઃ ] પુણ્ય ઔર પાપમેં [વિશેષઃ નાસ્તિ ]
અન્તર નહીં હૈ [ઇતિ ] ઐસા [યઃ ] જો [ન હિ મન્યતે ] નહીં માનતા, [મોહસંછન્નઃ ]
વહ મોહાચ્છાદિત હોતા હુઆ [ઘોર અપારં સંસારં ] ઘોર અપાર સંસારમેં [હિણ્ડતિ ] પરિભ્રમણ
કરતા હૈ ..૭૭..
ટીકા : — યોં પૂર્વોક્ત પ્રકારસે, શુભાશુભ ઉપયોગકે દ્વૈતકી ભાઁતિ ઔર સુખદુઃખકે
દ્વૈતકી ભાઁતિ, પરમાર્થસે પુણ્યપાપકા દ્વૈત નહીં ટિકતા – નહીં રહતા, ક્યોંકિ દોનોંમેં અનાત્મધર્મત્વ
અવિશેષ અર્થાત્ સમાન હૈ . (પરમાર્થસે જૈસે શુભોપયોગ ઔર અશુભોપયોગરૂપ દ્વૈત વિદ્યમાન નહીં
હૈ, જૈસે ૧સુખ ઔર દુઃખરૂપ દ્વૈત વિદ્યમાન નહીં હૈ, ઉસીપ્રકાર પુણ્ય ઔર પાપરૂપ દ્વૈતકા ભી
અસ્તિત્વ નહીં હૈ; ક્યોંકિ પુણ્ય ઔર પાપ દોનોં આત્માકે ધર્મ ન હોનેસે નિશ્ચયસે સમાન હી હૈં .)