નિગડયોરિવાહંકારિકં વિશેષમભિમન્યમાનોઽહમિન્દ્રપદાદિસંપદાં નિદાનમિતિ નિર્ભરતરં ધર્માનુ-
રાગમવલમ્બતે સ ખલૂપરક્તચિત્તભિત્તિતયા તિરસ્કૃતશુદ્ધોપયોગશક્તિરાસંસારં શારીરં દુઃખ-
મેવાનુભવતિ ..૭૭..
અથૈવમવધારિતશુભાશુભોપયોગાવિશેષઃ સમસ્તમપિ રાગદ્વેષદ્વૈતમપહાસયન્નશેષદુઃખ-
ક્ષયાય સુનિશ્ચિતમનાઃ શુદ્ધોપયોગમધિવસતિ —
એવં વિદિદત્થો જો દવ્વેસુ ણ રાગમેદિ દોસં વા .
ઉવઓગવિસુદ્ધો સો ખવેદિ દેહુબ્ભવં દુક્ખં ..૭૮..
શુદ્ધનિશ્ચયેન તુ શુદ્ધાત્મનો ભિન્નત્વાદ્ભેદો નાસ્તિ . એવં શુદ્ધનયેન પુણ્યપાપયોરભેદં યોઽસૌ ન મન્યતે
સ દેવેન્દ્રચક્રવર્તિબલદેવવાસુદેવકામદેવાદિપદનિમિત્તં નિદાનબન્ધેન પુણ્યમિચ્છન્નિર્મોહશુદ્ધાત્મતત્ત્વ-
વિપરીતદર્શનચારિત્રમોહપ્રચ્છાદિતઃ સુવર્ણલોહનિગડદ્વયસમાનપુણ્યપાપદ્વયબદ્ધઃ સન્ સંસારરહિતશુદ્ધાત્મનો
વિપરીતં સંસારં ભ્રમતીત્યર્થઃ ..૭૭.. અથૈવં શુભાશુભયોઃ સમાનત્વપરિજ્ઞાનેન નિશ્ચિતશુદ્ધાત્મતત્ત્વઃ સન્
ઐસા હોને પર ભી, જો જીવ ઉન દોનોંમેં — સુવર્ણ ઔર લોહેકી બેડીકી ભાઁતિ — ૧અહંકારિક
અન્તર માનતા હુઆ, અહમિન્દ્રપદાદિ સમ્પદાઓંકે કારણભૂત ધર્માનુરાગ પર અત્યન્ત
નિર્ભરમયરૂપસે (-ગાઢરૂપસે) અવલમ્બિત હૈ, વહ જીવ વાસ્તવમેં ચિત્તભૂમિકે ઉપરક્ત હોનેસે
(-ચિત્તકી ભૂમિ કર્મોપાધિકે નિમિત્તસે રંગી હુઈ – મલિન વિકૃત હોનેસે) જિસને શુદ્ધોપયોગ
શક્તિકા તિરસ્કાર કિયા હૈ, ઐસા વર્તતા હુઆ સંસારપર્યન્ત (-જબતક ઇસ સંસારકા અસ્તિત્વ
હૈ તબતક અર્થાત્ સદાકે લિયે) શારીરિક દુઃખકા હી અનુભવ કરતા હૈ .
ભાવાર્થ : — જૈસે સોનેકી બેડી ઔર લોહેકી બેડી દોનોં અવિશેષરૂપસે બાઁધનેકા હી
કામ કરતી હૈં ઉસીપ્રકાર પુણ્ય -પાપ દોનોં અવિશેષરૂપસે બન્ધન હી હૈં . જો જીવ પુણ્ય ઔર
પાપકી અવિશેષતાકો કભી નહીં માનતા ઉસકા ઉસ ભયંકર સંસારમેં પરિભ્રમણકા કભી અન્ત
નહીં આતા ..૭૭..
અબ, ઇસપ્રકાર શુભ ઔર અશુભ ઉપયોગકી અવિશેષતા અવધારિત કરકે, સમસ્ત
રાગદ્વેષકે દ્વૈતકો દૂર કરતે હુએ, અશેષ દુઃખકા ક્ષય કરનેકા મનમેં દૃઢ નિશ્ચય કરકે
શુદ્ધોપયોગમેં નિવાસ કરતા હૈ (-ઉસે અંગીકાર કરતા હૈ ) : —
૧. પુણ્ય ઔર પાપમેં અન્તર હોનેકા મત અહંકારજન્ય (અવિદ્યાજન્ય, અજ્ઞાનજન્ય હૈ) .
વિદિતાર્થ એ રીત, રાગદ્વેષ લહે ન જે દ્રવ્યો વિષે,
શુદ્ધોપયોગી જીવ તે ક્ષય દેહગત દુઃખનો કરે. ૭૮.
૧૩૨પ્રવચનસાર[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-