Pravachansar-Hindi (Gujarati transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 133 of 513
PDF/HTML Page 166 of 546

 

કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા ]
જ્ઞાનતત્ત્વ -પ્રજ્ઞાપન
૧૩૩
એવં વિદિતાર્થો યો દ્રવ્યેષુ ન રાગમેતિ દ્વેષં વા .
ઉપયોગવિશુદ્ધઃ સઃ ક્ષપયતિ દેહોદ્ભવં દુઃખમ્ ..૭૮..

યો હિ નામ શુભાનામશુભાનાં ચ ભાવાનામવિશેષદર્શનેન સમ્યક્પરિચ્છિન્ન- વસ્તુસ્વરૂપઃ સ્વપરવિભાગાવસ્થિતેષુ સમગ્રેષુ સસમગ્રપર્યાયેષુ દ્રવ્યેષુ રાગં દ્વેષં ચાશેષમેવ પરિવર્જયતિ સ કિલૈકાન્તેનોપયોગવિશુદ્ધતયા પરિત્યક્તપરદ્રવ્યાલમ્બનોઽગ્નિરિવાયઃપિણ્ડા- દનનુષ્ઠિતાયઃસારઃ પ્રચણ્ડઘનઘાતસ્થાનીયં શારીરં દુઃખં ક્ષપયતિ . તતો મમાયમેવૈકઃ શરણં શુદ્ધોપયોગઃ ..૭૮.. દુઃખક્ષયાય શુદ્ધોપયોગાનુષ્ઠાનં સ્વીકરોતિએવં વિદિદત્થો જો એવં ચિદાનન્દૈકસ્વભાવં પરમાત્મતત્ત્વ- મેવોપાદેયમન્યદશેષં હેયમિતિ હેયોપાદેયપરિજ્ઞાનેન વિદિતાર્થતત્ત્વો ભૂત્વા યઃ દવ્વેસુ ણ રાગમેદિ દોસં વા નિજશુદ્ધાત્મદ્રવ્યાદન્યેષુ શુભાશુભસર્વદ્રવ્યેષુ રાગં દ્વેષં વા ન ગચ્છતિ ઉવઓગવિસુદ્ધો સો રાગાદિરહિત- શુદ્ધાત્માનુભૂતિલક્ષણેન શુદ્ધોપયોગેન વિશુદ્ધઃ સન્ સઃ ખવેદિ દેહુબ્ભવં દુક્ખં તપ્તલોહપિણ્ડસ્થાનીય- દેહાદુદ્ભવં અનાકુ લત્વલક્ષણપારમાર્થિક સુખાદ્વિલક્ષણં પરમાકુ લત્વોત્પાદકં લોહપિણ્ડરહિતોઽગ્નિરિવ ઘનઘાતપરંપરાસ્થાનીયદેહરહિતો ભૂત્વા શારીરં દુઃખં ક્ષપયતીત્યભિપ્રાયઃ ..૭૮.. એવમુપસંહારરૂપેણ તૃતીયસ્થલે ગાથાદ્વયં ગતમ્ . ઇતિ શુભાશુભમૂઢત્વનિરાસાર્થં ગાથાદશકપર્યન્તં સ્થલત્રયસમુદાયેન

અન્વયાર્થ :[એવં ] ઇસપ્રકાર [વિદિતાર્થઃ ] વસ્તુસ્વરૂપકો જાનકર [યઃ ] જો [દ્રવ્યેષુ ] દ્રવ્યોંકે પ્રતિ [રાગં દ્વેષં વા ] રાગ યા દ્વેષકો [ન એતિ ] પ્રાપ્ત નહીં હોતા, [સ ] વહ [ઉપયોગવિશુદ્ધઃ ] ઉપયોગવિશુદ્ધઃ હોતા હુઆ [દેહોદ્ભવં દુઃખં ] દોહોત્પન્ન દુઃખકા [ક્ષપયતિ ] ક્ષય કરતા હૈ ..૭૮..

ટીકા :જો જીવ શુભ ઔર અશુભ ભાવોંકે અવિશેષદર્શનસે (-સમાનતાકી શ્રદ્ધાસે) વસ્તુસ્વરૂપકો સમ્યક્પ્રકારસે જાનતા હૈ, સ્વ ઔર પર દો વિભાગોંમેં રહનેવાલી, સમસ્ત પર્યાયોં સહિત સમસ્ત દ્રવ્યોંકે પ્રતિ રાગ ઔર દ્વેષકો નિરવશેષરૂપસે છોડતા હૈ, વહ જીવ, એકાન્તસે ઉપયોગવિશુદ્ધ (-સર્વથા શુદ્ધોપયોગી) હોનેસે જિસને પરદ્રવ્યકા આલમ્બન છોડ દિયા હૈ ઐસા વર્તતા હુઆલોહેકે ગોલેમેંસે લોહેકે સારકા અનુસરણ ન કરનેવાલી અગ્નિકી ભાઁતિપ્રચંડ ઘનકે આઘાત સમાન શારીરિક દુઃખકા ક્ષય કરતા હૈ . (જૈસે અગ્નિ લોહેકે તપ્ત ગોલેમેંસે લોહેકે સત્વકો ધારણ નહીં કરતી ઇસલિયે અગ્નિ પર પ્રચંડ ઘનકે પ્રહાર નહીં હોતે, ઉસીપ્રકાર પરદ્રવ્યકા આલમ્બન ન કરનેવાલે આત્માકો શારીરિક દુઃખકા વેદન નહીં હોતા .) ઇસલિયે યહી એક શુદ્ધોપયોગ મેરી શરણ હૈ ..૭૮..

૧. સાર = સત્વ, ઘનતા, કઠિનતા .