યતઃ ખલ્વતીતકાલાનુભૂતક્રમપ્રવૃત્તયઃ સમસ્તા અપિ ભગવન્તસ્તીર્થકરાઃ, પ્રકારાન્તર-
સ્યાસંભવાદસંભાવિતદ્વૈતેનામુનૈવૈકેન પ્રકારેણ ક્ષપણં કર્માંશાનાં સ્વયમનુભૂય, પરમાપ્તતયા
પરેષામપ્યાયત્યામિદાનીંત્વે વા મુમુક્ષૂણાં તથૈવ તદુપદિશ્ય, નિઃશ્રેયસમધ્યાશ્રિતાઃ . તતો
નાન્યદ્વર્ત્મ નિર્વાણસ્યેત્યવધાર્યતે . અલમથવા પ્રલપિતેન . વ્યવસ્થિતા મતિર્મમ . નમો
ભગવદ્ભયઃ ..૮૨..
ઇત્યેતાવાન્ વિશેષઃ ..૮૧.. અથ પૂર્વં દ્રવ્યગુણપર્યાયૈરાપ્તસ્વરૂપં વિજ્ઞાય પશ્ચાત્તથાભૂતે સ્વાત્મનિ સ્થિત્વા
સર્વેઽપ્યર્હન્તો મોક્ષં ગતા ઇતિ સ્વમનસિ નિશ્ચયં કરોતિ — સવ્વે વિ ય અરહંતા સર્વેઽપિ ચાર્હન્તઃ તેણ
વિધાણેણ દ્રવ્યગુણપર્યાયૈઃ પૂર્વમર્હત્પરિજ્ઞાનાત્પશ્ચાત્તથાભૂતસ્વાત્માવસ્થાનરૂપેણ તેન પૂર્વોક્તપ્રકારેણ
ખવિદકમ્મંસા ક્ષપિતકર્માંશા વિનાશિતકર્મભેદા ભૂત્વા, કિચ્ચા તધોવદેસં અહો ભવ્યા અયમેવ નિશ્ચય-
રત્નત્રયાત્મકશુદ્ધાત્મોપલમ્ભલક્ષણો મોક્ષમાર્ગો નાન્ય ઇત્યુપદેશં કૃત્વા ણિવ્વાદા નિર્વૃતા અક્ષયાનન્તસુખેન
તૃપ્તા જાતાઃ, તે તે ભગવન્તઃ . ણમો તેસિં એવં મોક્ષમાર્ગનિશ્ચયં કૃત્વા શ્રીકુન્દકુન્દાચાર્યદેવાસ્તસ્મૈ
નિજશુદ્ધાત્માનુભૂતિસ્વરૂપમોક્ષમાર્ગાય તદુપદેશકેભ્યોઽર્હદ્ભયશ્ચ તદુભયસ્વરૂપાભિલાષિણ; સન્તો ‘નમોસ્તુ
તેભ્ય’ ઇત્યનેન પદેન નમસ્કારં કુર્વન્તીત્યભિપ્રાયઃ ..૮૨.. અથ રત્નત્રયારાધકા એવ પુરુષા દાનપૂજા-
ગુણપ્રશંસાનમસ્કારાર્હા ભવન્તિ નાન્યા ઇતિ કથયતિ —
કૃત્વા ] ઉપદેશ કરકે [નિર્વૃતાઃ તે ] મોક્ષકો પ્રાપ્ત હુએ હૈં [ નમઃ તેભ્યઃ ] ઉન્હેં
નમસ્કાર હો ..૮૨..
ટીકા : — અતીત કાલમેં ક્રમશઃ હુએ સમસ્ત તીર્થર્ંકર ભગવાન, ૧પ્રકારાન્તરકા અસંભવ
હોનેસે જિસમેં દ્વૈત સંભવ નહીં હૈ; ઐસે ઇસી એકપ્રકારસે કર્માંશોં (જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મ ભેદોં)કા
ક્ષય સ્વયં અનુભવ કરકે (તથા) ૨પરમાપ્તતાકે કારણ ભવિષ્યકાલમેં અથવા ઇસ (વર્તમાન)
કાલમેં અન્ય મુમુક્ષુઓંકો ભી ઇસીપ્રકારસે ઉસકા (-કર્મ ક્ષયકા) ઉપદેશ દેકર નિઃશ્રેયસ
(મોક્ષ)કો પ્રાપ્ત હુએ હૈં; ઇસલિયે નિર્વાણકા અન્ય (કોઈ) માર્ગ નહીં હૈ ઐસા નિશ્ચિત હોતા હૈ .
અથવા અધિક પ્રલાપસે બસ હોઓ ! મેરી મતિ વ્યવસ્થિત હો ગઈ હૈ . ભગવન્તોંકો નમસ્કાર હો .
ભાવાર્થ : — ૮૦ ઔર ૮૧ વીં ગાથાકે કથનાનુસાર સમ્યક્દર્શન પ્રાપ્ત કરકે
વીતરાગચારિત્રકે વિરોધી રાગ -દ્વેષકો દૂર કરના અર્થાત્ નિશ્ચયરત્નત્રયાત્મક શુદ્ધાનુભૂતિમેં લીન
હોના હી એક માત્ર મોક્ષમાર્ગ હૈ; ત્રિકાલમેં ભી કોઈ દૂસરા મોક્ષકા માર્ગ નહીં હૈ . સમસ્ત
૧. પ્રકારાન્તર = અન્ય પ્રકાર (કર્મક્ષય એક હી પ્રકારસે હોતા હૈ, અન્ય -પ્રકારસે નહીં હોતા, ઇસલિયે ઉસ
કર્મક્ષયકે પ્રકારમેં દ્વૈત અર્થાત્ દો -રૂપપના નહીં હૈ) .
૨. પરમાપ્ત = પરમ આપ્ત; પરમ વિશ્વાસપાત્ર (તીર્થંકર ભગવાન સર્વજ્ઞ ઔર વીતરાગ હોનેસે પરમ આપ્ત હૈ, અર્થાત્
ઉપદેષ્ટા હૈં )
કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા ]
જ્ઞાનતત્ત્વ -પ્રજ્ઞાપન
૧૪૧