રાગદ્વેષમોહપરિણતસ્ય જીવસ્યેત્થંભૂતો બન્ધો ભવતિ તતો રાગાદિરહિતશુદ્ધાત્મધ્યાનેન તે રાગદ્વેષ- મોહા સમ્યક્ ક્ષપયિતવ્યા ઇતિ તાત્પર્યમ્ ..૮૪.. અથ સ્વકીયસ્વકીયલિઙ્ગૈ રાગદ્વેષમોહાન્ જ્ઞાત્વા નિર્મૂલ નાશ હો ઇસપ્રકાર ક્ષય કરના ચાહિયે .
ભાવાર્થ : — (૧) હાથીકો પકડનેકે લિયે ધરતીમેં ખડ્ડા બનાકર ઉસે ઘાસસે ઢક દિયા જાતા હૈ, વહાઁ ખડ્ડા હોનેકે કારણ ઉસ ખડ્ડે પર જાનેસે હાથી ગિર પડતા હૈ ઔર વહ ઇસપ્રકાર પકડા જાતા હૈ . (૨) હાથીકો પકડનેકે લિયે સિખાઈ હુઈ હથિની ભેજી જાતી હૈ; ઉસકે શારીરિક રાગમેં ફઁસનેસે હાથી પકડા જાતા હૈ . (૩) હાથી પકડનેકી તીસરી રીતિ યહ હૈ કિ ઉસ હાથીકે સામને દૂસરા પાલિત હાથી ભેજા જાતા હૈ; ઉસકે પીછે વહ હાથી ઉત્તેજિત હોકર લડનેકે લિયે દૌડતા હૈ ઔર ઇસપ્રકાર વહ પકડનેવાલોંકે જાલમેં ફઁસ જાતા હૈ .
ઉપર્યુક્ત પ્રકારસે જૈસે હાથી (૧) અજ્ઞાનસે, (૨) રાગસે (૩) દ્વેષસે અનેક પ્રકારકે બન્ધનકો પ્રાપ્ત હોતા હૈ, ઉસીપ્રકાર જીવ (૧) મોહસે, (૨) રાગસે યા (૩) દ્વેષસે અનેક પ્રકારકે બન્ધનકો પ્રાપ્ત હોતા હૈ, ઇસલિયે મોક્ષાર્થીકો મોહ -રાગ -દ્વેષકા ભલીભાઁતિ -સમ્પૂર્ણતયા મૂલસે હી ક્ષય કર દેના ચાહિયે ..૮૪..
અબ, ઇસ મોહરાગદ્વેષકો ઇન (આગામી ગાથામેં કહે ગયે) ચિહ્નોં -લક્ષણોંકે દ્વારા પહિચાન કર ઉત્પન્ન હોતે હી નષ્ટ કર દેના ચાહિયે, એસા પ્રગટ કરતે હૈં : —
અન્વયાર્થ : — [અર્થે અયથાગ્રહણં ] પદાર્થકા અયથાગ્રહણ (અર્થાત્ પદાર્થોકો જૈસે હૈં વૈસે સત્યસ્વરૂપ ન માનકર ઉનકે વિષયમેં અન્યથા સમઝ) [ચ ] ઔર [તિર્યઙ્મનુજેષુ કરુણાભાવઃ ] તિર્યંચ -મનુષ્યોંકે પ્રતિ કરુણાભાવ, [વિષયેષુ પ્રસંગઃ ચ ] તથા વિષયોંકી સંગતિ (ઇષ્ટ વિષયોંમેં પ્રીતિ ઔર અનિષ્ટ વિષયોંમેં અપ્રીતિ) — [એતાનિ ] યહ સબ [મોહસ્ય લિંગાનિ ] મોહકે ચિહ્ન – લક્ષણ હૈં ..૮૫..
વિષયો તણો વળી સંગ, – લિંગો જાણવાં આ મોહનાં. ૮૫.