જિનશાસ્ત્રાદર્થાન્ પ્રત્યક્ષાદિભિર્બુધ્યમાનસ્ય નિયમાત્ .
ક્ષીયતે મોહોપચયઃ તસ્માત્ શાસ્ત્રં સમધ્યેતવ્યમ્ ..૮૬..
યત્કિલ દ્રવ્યગુણપર્યાયસ્વભાવેનાર્હતો જ્ઞાનાદાત્મનસ્તથાજ્ઞાનં મોહક્ષપણોપાયત્વેન પ્રાક્
પ્રતિપન્નં, તત્ ખલૂપાયાન્તરમિદમપેક્ષતે . ઇદં હિ વિહિતપ્રથમભૂમિકાસંક્રમણસ્ય સર્વજ્ઞોપજ્ઞ-
તયા સર્વતોઽપ્યબાધિતં શાબ્દં પ્રમાણમાક્રમ્ય ક્રીડતસ્તત્સંસ્કારસ્ફુ ટીકૃતવિશિષ્ટસંવેદન-
શક્તિસંપદઃ સહૃદયહૃદયાનંદોદ્ભેદદાયિના પ્રત્યક્ષેણાન્યેન વા તદવિરોધિના પ્રમાણજાતેન
અન્વયાર્થ : — [જિનશાસ્ત્રાત્ ] જિનશાસ્ત્ર દ્વારા [પ્રત્યક્ષાદિભિઃ ] પ્રત્યક્ષાદિ પ્રમાણોંસે
[અર્થાન્ ] પદાર્થોંકો [બુધ્યમાનસ્ય ] જાનનેવાલેકે [નિયમાત્ ] નિયમસે [મોહોપચયઃ ]
૧મોહોપચય [ક્ષીયતે ] ક્ષય હો જાતા હૈ [તસ્માત્ ] ઇસલિયે [શાસ્ત્રં ] શાસ્ત્રકા [સમધ્યેતવ્યમ્ ]
સમ્યક્ પ્રકારસે અધ્યયન કરના ચાહિયે ..૮૬..
ટીકા : — દ્રવ્ય -ગુણ -પર્યાયસ્વભાવસે અર્હંતકે જ્ઞાન દ્વારા આત્માકા ઉસ પ્રકારકા જ્ઞાન
મોહક્ષયકે ઉપાયકે રૂપમેં પહલે (૮૦વીં ગાથામેં) પ્રતિપાદિત કિયા ગયા થા, વહ વાસ્તવમેં
ઇસ (નિમ્નલિખિત) ઉપાયાન્તરકી અપેક્ષા રખતા હૈ . (વહ ઉપાયાન્તર ક્યા હૈ સો કહા
જાતા હૈ) : —
જિસને પ્રથમ ભૂમિકામેં ગમન કિયા હૈ ઐસે જીવકો, જો ૨સર્વજ્ઞોપજ્ઞ હોનેસે સર્વ પ્રકારસે
અબાધિત હૈ ઐસે શાબ્દ પ્રમાણકો (-દ્રવ્ય શ્રુતપ્રમાણકો) પ્રાપ્ત કરકે ક્રીડા કરને પર, ઉસકે
સંસ્કારસે વિશિષ્ટ ૩સંવેદનશક્તિરૂપ સમ્પદા પ્રગટ કરને પર, ૪સહૃદયજનોંકે હૃદયકો
આનન્દકા ૫ઉદ્ભેદ દેનેવાલે પ્રત્યક્ષ પ્રમાણસે અથવા ૬ઉસસે અવિરુદ્ધ અન્ય પ્રમાણસમૂહસે
કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા ]
જ્ઞાનતત્ત્વ -પ્રજ્ઞાપન
૧૪૭
રાગદ્વેષૌ ચ જ્ઞાયેતે વિવેકિભિઃ, તતસ્તત્પરિજ્ઞાનાનન્તરમેવ નિર્વિકારસ્વશુદ્ધાત્મભાવનયા રાગદ્વેષમોહા
નિહન્તવ્યા ઇતિ સૂત્રાર્થઃ ..૮૫.. અથ દ્રવ્યગુણપર્યાયપરિજ્ઞાનાભાવે મોહો ભવતીતિ યદુક્તં પૂર્વં
તદર્થમાગમાભ્યાસં કારયતિ . અથવા દ્રવ્યગુણપર્યાયત્વૈરર્હત્પરિજ્ઞાનાદાત્મપરિજ્ઞાનં ભવતીતિ યદુક્તં
તદાત્મપરિજ્ઞાનમિમમાગમાભ્યાસમપેક્ષત ઇતિ પાતનિકાદ્વયં મનસિ ધૃત્વા સૂત્રમિદં પ્રતિપાદયતિ —
જિણસત્થાદો અટ્ઠે પચ્ચક્ખાદીહિં બુજ્ઝદો ણિયમા જિનશાસ્ત્રાત્સકાશાચ્છુદ્ધાત્માદિપદાર્થાન્ પ્રત્યક્ષાદિ-
૧. મોહોપચય = મોહકા ઉપચય . (ઉપચય = સંચય; સમૂહ)
૨. સર્વજ્ઞોપજ્ઞ = સર્વજ્ઞ દ્વારા સ્વયં જાના હુઆ (ઔર કહા હુઆ) . ૩. સંવેદન = જ્ઞાન .
૪. સહૃદય = ભાવુક; શાસ્ત્રમેં જિસ સમય જિસ ભાવકા પ્રસંગ હોય ઉસ ભાવકો હૃદયમેં ગ્રહણ કરનેવાલા;
બુધ; પંડિત .
૫. ઉદ્ભેદ = સ્ફુ રણ; પ્રગટતા; ફુ વારા . ૬. ઉસસે = પ્રત્યક્ષ પ્રમાણસે .