ય એવ સ્વકીયેન ચૈતન્યાત્મકેન દ્રવ્યત્વેનાભિસંબદ્ધમાત્માનં પરં ચ પરકીયેન યથોચિતેન દ્રવ્યત્વેનાભિસંબદ્ધમેવ નિશ્ચયતઃ પરિચ્છિનત્તિ, સ એવ સમ્યગવાપ્તસ્વપરવિવેકઃ સકલં મોહં ક્ષપયતિ . અતઃ સ્વપરવિવેકાય પ્રયતોઽસ્મિ ..૮૯..
અથ સર્વથા સ્વપરવિવેકસિદ્ધિરાગમતો વિધાતવ્યેત્યુપસંહરતિ — તમ્હા જિણમગ્ગાદો ગુણેહિં આદં પરં ચ દવ્વેસુ .
માત્માનં જાનાતિ યદિ . કથંભૂતમ્ . સ્વકીયશુદ્ધચૈતન્યદ્રવ્યત્વેનાભિસંબદ્ધં, ન કેવલમાત્માનમ્, પરં ચ યથોચિતચેતનાચેતનપરકીયદ્રવ્યત્વેનાભિસંબદ્ધમ્ . કસ્માત્ . ણિચ્છયદો નિશ્ચયતઃ નિશ્ચયનયાનુકૂલં
ટીકા : — જો નિશ્ચયસે અપનેકો સ્વકીય (અપને) ચૈતન્યાત્મક દ્રવ્યત્વસે સંબદ્ધ (-સંયુક્ત) ઔર પરકો પરકીય (દૂસરેકે) ૧યથોચિત દ્રવ્યત્વસે સંબદ્ધ જાનતા હૈ, વહી (જીવ), જિસને કિ સમ્યક્ત્વરૂપસે સ્વ -પરકે વિવેકકો પ્રાપ્ત કિયા હૈ, સમ્પૂર્ણ મોહકા ક્ષય કરતા હૈ . ઇસલિયે મૈં સ્વ -પરકે વિવેકકે લિયે પ્રયત્નશીલ હૂઁ ..૮૯..
અબ, સબ પ્રકારસે સ્વપરકે વિવેકકી સિદ્ધિ આગમસે કરને યોગ્ય હૈ, ઐસા ઉપસંહાર કરતે હૈં : —
અન્વયાર્થ : — [તસ્માત્ ] ઇસલિયે (સ્વ -પરકે વિવેકસે મોહકા ક્ષય કિયા જા સકતા હૈ ઇસલિયે) [યદિ ] યદિ [આત્મા ] આત્મા [આત્મનઃ ] અપની [નિર્મોહં ] નિર્મોહતા [ઇચ્છતિ ] ચાહતા હો તો [જિનમાર્ગાત્ ] જિનમાર્ગસે [ગુણૈઃ ] ગુણોંકે દ્વારા [દ્રવ્યેષુ ] દ્રવ્યોંમેં [ આત્માનં પરં ચ ] સ્વ ઔર પરકો [અભિગચ્છતુ ] જાનો (અર્થાત્ જિનાગમકે દ્વારા વિશેષ ગુણોંસે ઐસા વિવેક કરો કિ – અનન્ત દ્રવ્યોંમેંસે યહ સ્વ હૈ ઔર યહ પર હૈ) ..૯૦..
જિનમાર્ગથી દ્રવ્યો મહીં જાણો સ્વ -પરને ગુણ વડે. ૯૦.
૧. યથોચિત = યથાયોગ્ય – ચેતન યા અચેતન (પુદ્ગલાદિ દ્રવ્ય પરકીય અચેતન દ્રવ્યત્વસે ઔર અન્ય આત્મા પરકીય ચેતન દ્રવ્યત્વસે સંયુક્ત હૈં).