સ ખલુ ન નામ શ્રમણઃ . યતસ્તતોઽપરિચ્છિન્નરેણુકનકકણિકાવિશેષાદ્ધૂલિધાવકાત્કનકલાભ ઇવ નિરુપરાગાત્મતત્ત્વોપલમ્ભલક્ષણો ધર્મોપલમ્ભો ન સંભૂતિમનુભવતિ ..૯૧..
અથ ‘ઉવસંપયામિ સમ્મં જત્તો ણિવ્વાણસંપત્તી’ ઇતિ પ્રતિજ્ઞાય ‘ચારિત્તં ખલુ ધમ્મો ધમ્મો જો સો સમો ત્તિ ણિદ્દિટ્ઠો’ ઇતિ સામ્યસ્ય ધર્મત્વં નિશ્ચિત્ય ‘પરિણમદિ જેણ દવ્વં તક્કાલં તમ્મયં તિ પણ્ણત્તં, તમ્હા ધમ્મપરિણદો આદા ધમ્મો મુણેયવ્વો’ ઇતિ યદાત્મનો હિ સ્ફુ ટં ણ સો સમણો નિજશુદ્ધાત્મરુચિરૂપનિશ્ચયસમ્યક્ત્વપૂર્વકપરમસામાયિકસંયમલક્ષણશ્રામણ્યા- ભાવાત્સ શ્રમણો ન ભવતિ . ઇત્થંભૂતભાવશ્રામણ્યાભાવાત્ તત્તો ધમ્મો ણ સંભવદિ તસ્માત્પૂર્વોક્તદ્રવ્ય- શ્રમણાત્સકાશાન્નિરુપરાગશુદ્ધાત્માનુભૂતિલક્ષણધર્મોઽપિ ન સંભવતીતિ સૂત્રાર્થઃ ..૯૧.. અથ ‘ઉવ- સંપયામિ સમ્મં’ ઇત્યાદિ નમસ્કારગાથાયાં યત્પ્રતિજ્ઞાતં, તદનન્તરં ‘ચારિત્તં ખલુ ધમ્મો’ ઇત્યાદિસૂત્રેણ ચારિત્રસ્ય ધર્મત્વં વ્યવસ્થાપિતમ્ . અથ ‘પરિણમદિ જેણ દવ્વં’ ઇત્યાદિસૂત્રેણાત્મનો ધર્મત્વં ભણિત- રેતી ઔર સ્વર્ણકણોંકા અન્તર જ્ઞાત નહીં હૈ, ઉસે ધૂલધોયેકો – ઉસમેંસે સ્વર્ણલાભ નહીં હોતા, ઇસીપ્રકાર ઉસમેંસે (-શ્રમણાભાસમેંસે) ૧નિરુપરાગ આત્મતત્ત્વકી ઉપલબ્ધિ (પ્રાપ્તિ) લક્ષણવાલે ધર્મલાભકા ઉદ્ભવ નહીં હોતા .
ભાવાર્થ : — જો જીવ દ્રવ્યમુનિત્વકા પાલન કરતા હુઆ ભી સ્વ -પરકે ભેદ સહિત પદાર્થોંકી શ્રદ્ધા નહીં કરતા, વહ નિશ્ચય સમ્યક્ત્વપૂર્વક પરમસામાયિકસંયમરૂપ મુનિત્વકે અભાવકે કારણ મુનિ નહીં હૈ; ઇસલિયે જૈસે જિસે રેતી ઔર સ્વર્ણકણકા વિવેક નહીં હૈ ઐસે ધૂલકો ધોનેવાલેકો, ચાહે જિતના પરિશ્રમ કરને પર ભી, સ્વર્ણકી પ્રાપ્તિ નહીં હોતી, ઉસીપ્રકાર જિસે સ્વ ઔર પરકા વિવેક નહીં હૈ ઐસે ઉસ દ્રવ્યમુનિકો, ચાહે જિતની દ્રવ્યમુનિત્વકી ક્રિયાઓંકા કષ્ટ ઉઠાને પર ભી, ધર્મકી પ્રાપ્તિ નહીં હોતી ..૯૧..
૨‘ઉવસંપયામિ સમ્મં જત્તો ણિવ્વાણસંપત્તી’ ઇસપ્રકાર (પાઁચવીં ગાથામેં) પ્રતિજ્ઞા કરકે, ધર્મત્વ (સામ્ય હી ધર્મ હૈ) નિશ્ચિત કરકે ૪‘પરિણમદિ જેણ દવ્વં તક્કાલં તમ્મયં તિ પણ્ણત્તં, તમ્હા ધમ્મપરિણદો આદા ધમ્મો મુણેયવ્વો’ ઇસપ્રકાર (૮વીં ગાથામેં) જો આત્માકા ધર્મત્વ
૩‘ચારિત્તં ખલુ ધમ્મો ધમ્મો જો સો સમો ત્તિ ણિદ્દિટ્ઠો’ ઇસપ્રકાર (૭વીં ગાથામેં) સામ્યકા
૧. નિરુપરાગ = ઉપરાગ (-મલિનતા, વિકાર) રહિત .
૨. અર્થ – મૈં સામ્યકો પ્રાપ્ત કરતા હૂઁ, જિસસે નિર્વાણકી પ્રાપ્તિ હોતી હૈ .
૩. અર્થ – ચારિત્ર વાસ્તવમેં ધર્મ હૈ જો ધર્મ હૈ વહ સામ્ય હૈ ઐસા (શાસ્ત્રોંમેં) કહા હૈ .
૪. અર્થ – દ્રવ્ય જિસ કાલમેં જિસ ભાવરૂપ પરિણમિત હોતા હૈ ઉસ કાલમેં ઉસ -મય હૈ ઐસા (જિનેન્દ્રદેવને) કહા હૈ; ઇસલિયે ધર્મપરિણત આત્માકો ધર્મ જાનના ચાહિયે .