સર્વેષામેવ ભાવાનામસંહરણિરેવ ભવેત્; સદુચ્છેદે વા સંવિદાદીનામપ્યુચ્છેદઃ સ્યાત્ . તથા કેવલાં સ્થિતિમુપગચ્છન્ત્યા મૃત્તિકાયા વ્યતિરેકાક્રાન્તસ્થિત્યન્વયાભાવાદસ્થાનિરેવ ભવેત્, ક્ષણિક- નિત્યત્વમેવ વા . તત્ર મૃત્તિકાયા અસ્થાનૌ સર્વેષામેવ ભાવાનામસ્થાનિરેવ ભવેત્; ક્ષણિકનિત્યત્વે વા ચિત્તક્ષણાનામપિ નિત્યત્વં સ્યાત્ . તત ઉત્તરોત્તરવ્યતિરેકાણાં સર્ગેણ પૂર્વપૂર્વવ્યતિરેકાણાં સંહારેણાન્વયસ્યાવસ્થાનેનાવિનાભૂતમુદ્યોતમાનનિર્વિઘ્નત્રૈલક્ષણ્યલાંછનં દ્રવ્ય- મવશ્યમનુમન્તવ્યમ્ ..૧૦૦.. મૃત્પિણ્ડાભાવસ્ય ઇવ . ઉપ્પાદો વિ ય ભંગો ણ વિણા દવ્વેણ અત્થેણ પરમાત્મરુચિરૂપસમ્યક્ત્વ- સ્યોત્પાદસ્તદ્વિપરીતમિથ્યાત્વસ્ય ભઙ્ગો વા નાસ્તિ . કં વિના . તદુભયાધારભૂતપરમાત્મરૂપદ્રવ્યપદાર્થં વિના . કસ્માત્ . દ્રવ્યાભાવે વ્યયોત્પાદાભાવાન્મૃત્તિકાદ્રવ્યાભાવે ઘટોત્પાદમૃત્પિણ્ડભઙ્ગાભાવવદિતિ . યથા સમ્યક્ત્વમિથ્યાત્વપર્યાયદ્વયે પરસ્પરસાપેક્ષમુત્પાદાદિત્રયં દર્શિતં તથા સર્વદ્રવ્યપર્યાયેષુ દ્રષ્ટવ્ય- હી ન હોગા, (અર્થાત્ જૈસે મૃત્તિકાપિણ્ડકા સંહાર નહીં હોગા ઉસીપ્રકાર વિશ્વકે કિસી ભી દ્રવ્યમેં કિસી ભાવકા સંહાર હી નહીં હોગા, – યહ દોષ આયગા); અથવા (૨) યદિ સત્કા ઉચ્છેદ હોગા તો ચૈતન્ય ઇત્યાદિકા ભી ઉચ્છેદ હો જાયગા, (અર્થાત્ સમસ્ત દ્રવ્યોંકા સમ્પૂર્ણ વિનાશ હો જાયગા – યહ દોષ આયગા .)
ઔર ૧કેવલ સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરનેકો જાનેવાલી મૃત્તિકાકી, વ્યતિરેકોં સહિત સ્થિતિકા — અન્વયકા — ઉસસે અભાવ હોનેસે, સ્થિતિ હી નહીં હોગી; અથવા તો ક્ષણિકકો હી નિત્યત્વ આ જાયગા . વહાઁ (૧) યદિ મૃત્તિકાકી સ્થિતિ ન હો તો સમસ્ત હી ભાવોંકી સ્થિતિ નહીં હોગી, (અર્થાત્ યદિ મિટ્ટી ધ્રુવ ન રહે તો મિટ્ટીકી હી ભાઁતિ વિશ્વકા કોઈ ભી દ્રવ્ય ધ્રુવ નહીં રહેગા, – ટિકેગા હી નહીં યહ દોષ આયગા .) અથવા (૨) યદિ ક્ષણિકકા નિત્યત્વ હો તો ચિત્તકે ક્ષણિક -ભાવોંકા ભી નિત્યત્વ હોગા; (અર્થાત્ મનકા પ્રત્યેક વિકલ્પ ભી ત્રૈકાલિક ધ્રુવ હો જાય, – યહ દોષ આયગા .)
ઇસલિયે દ્રવ્યકો ૨ઉત્તર ઉત્તર વ્યતિરેકોંકે સર્ગકે સાથ, પૂર્વ પૂર્વકે વ્યતિરેકોંકે સંહારકે સાથ ઔર અન્વયકે અવસ્થાન (ધ્રૌવ્ય)કે સાથ અવિનાભાવવાલા, જિસકો નિર્વિઘ્ન (અબાધિત) ત્રિલક્ષણતારૂપ ૨લાંછન પ્રકાશમાન હૈ ઐસા અવશ્ય સમ્મત કરના ..૧૦૦..
૧૯૨પ્રવચનસાર[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-
૧. કેવલ સ્થિતિ = (ઉત્પાદ ઔર વ્યય રહિત) અકેલા ધ્રુવપના, કેવલ સ્થિતિપના; અકેલા અવસ્થાન .
[અન્વય વ્યતિરેકોં સહિત હી હોતા હૈ, ઇસલિયે ધ્રૌવ્ય ઉત્પાદ -વ્યયસહિત હી હોગા, અકેલા નહીં હો
સકતા . જૈસે ઉત્પાદ (યા વ્યય) દ્રવ્યકા અંશ હૈ – સમગ્ર દ્રવ્ય નહીં, ઇસપ્રકાર ધ્રૌવ્ય ભી દ્રવ્યકા અંશ
હૈ; – સમગ્ર દ્રવ્ય નહીં . ]
૨. ઉત્તર ઉત્તર = બાદ બાદકે .
૩. લાંછન = ચિહ્ન .