ક્રમપ્રવૃત્તિમાસાદ્ય તત્તદ્વયતિરેકમાપન્નાભિર્હેમાંગદાદિપર્યાયમાત્રીક્રિયેત . તતો દ્રવ્યાર્થાદેશા- ત્સદુત્પાદઃ, પર્યાયાર્થાદેશાદસત્ ઇત્યનવદ્યમ્ ..૧૧૧.. અથ સદુત્પાદમનન્યત્વેન નિશ્ચિનોતિ — જીવો ભવં ભવિસ્સદિ ણરોઽમરો વા પરો ભવીય પુણો .
કિં દવ્વત્તં પજહદિ ણ જહં અણ્ણો કહં હોદિ ..૧૧૨.. પુનરસદ્ભાવનિબદ્ધ એવોત્પાદઃ . કસ્માદિતિ ચેત્ . પૂર્વપર્યાયાદન્યત્વાદિતિ . યથેદં જીવદ્રવ્યે સદુત્પાદા- સદુત્પાદવ્યાખ્યાનં કૃતં તથા સર્વદ્રવ્યેષુ યથાસંભવં જ્ઞાતવ્યમિતિ ..૧૧૧.. અથ પૂર્વોક્તમેવ સદુત્પાદં દ્રવ્યાદભિન્નત્વેન વિવૃણોતિ — જીવો જીવઃ કર્તા ભવં ભવન્ પરિણમન્ સન્ ભવિસ્સદિ ભવિષ્યતિ તાવત્ . ક્રમપ્રવૃત્તિ પ્રાપ્ત કરકે ઉસ -ઉસ વ્યતિરેકવ્યક્તિત્વકો પ્રાપ્ત હોતી હુઈ, સુવર્ણકો બાજૂબંધાદિ પર્યાયમાત્ર (-પર્યાયમાત્રરૂપ) કરતી હૈં .
ઇસલિયે દ્રવ્યાર્થિક કથનસે સત્ -ઉત્પાદ હૈ, પર્યાયાર્થિક કથનસે અસત્ -ઉત્પાદ હૈ — યહ બાત અનવદ્ય (નિર્દોષ, અબાધ્ય) હૈ .
ભાવાર્થ : — જો પહલે વિદ્યમાન હો ઉસીકી ઉત્પત્તિકો સત્ -ઉત્પાદ કહતે હૈં ઔર જો પહલે વિદ્યમાન ન હો ઉસકી ઉત્પત્તિકો અસત્ -ઉત્પાદ કહતે હૈં . જબ પર્યાયોંકો ગૌણ કરકે દ્રવ્યકા મુખ્યતયા કથન કિયા જાતા હૈ, તબ તો જો વિદ્યમાન થા વહી ઉત્પન્ન હોતા હૈ, (ક્યોંકિ દ્રવ્ય તો તીનોં કાલમેં વિદ્યમાન હૈ); ઇસલિયે દ્રવ્યાર્થિક નયસે તો દ્રવ્યકો સત્ -ઉત્પાદ હૈ; ઔર જબ દ્રવ્યકો ગૌણ કરકે પર્યાયોંકા મુખ્યતયા કથન કિયા જાતા હૈ તબ જો વિદ્યમાન નહીં થા વહ ઉત્પન્ન હોતા હૈ (ક્યોંકિ વર્તમાન પર્યાય ભૂતકાલમેં વિદ્યમાન નહીં થી), ઇસલિયે પર્યાયાર્થિક નયસે દ્રવ્યકે અસત્ -ઉત્પાદ હૈ .
યહાઁ યહ લક્ષ્યમેં રખના ચાહિયે કિ દ્રવ્ય ઔર પર્યાયેં ભિન્ન -ભિન્ન વસ્તુએઁ નહીં હૈં; ઇસલિયે પર્યાયોંકી વિવક્ષાકે સમય ભી, અસત્ -ઉત્પાદમેં, જો પર્યાયેં હૈં વે દ્રવ્ય હી હૈં, ઔર દ્રવ્યકી વિવક્ષાકે સમય ભી સત્ -ઉત્પાદમેં, જો દ્રવ્ય હૈ વે હી પર્યાયેં હી હૈં ..૧૧૧..
અબ (સર્વ પર્યાયોંમેં દ્રવ્ય અનન્ય હૈ અર્થાત્ વહ કા વહી હૈ, ઇસલિયે ઉસકે સત્ -ઉત્પાદ